سازهای بادی برنجی به خاطر صدای قدرتمند و نقش رهبری کننده در بسیاری از گروه های موسیقی شناخته شده اند. برخلاف تصور اولیه، جنس فلز تنها عامل تعریف کننده این سازها نیست، بلکه صدایی که تولید می کنند، آنها را در دسته سازهای بادی برنجی قرار می دهد. سازهای بادی برنجی قدیمی بر اساس همان اصولی ساخته شده اند که سازهای امروزی را شکل می دهند، با این حال، از مواد متفاوتی ساخته می شدند. اغلب لوله ها از چوب، صدف یا شاخ حیوانات ساخته می شدند و صدا با دمیدن، آواز خواندن یا فریاد زدن ایجاد می شد. بسیاری از ساکسیفون ها از جنس برنج ساخته شده اند، اما به دلیل شباهت هایی که با سایر سازهای بادی چوبی مانند کلارینت دارند، در دسته سازهای بادی چوبی قرار می گیرند.
تاریخچه سازهای بادی برنجی
برای یک مدرس موسیقی، درک تاریخچه سازهای بادی برنجی به چند دلیل مهم است:
- دانش‌آموزان با سؤالات و سازهای عجیب و غریب از ته کمدها به سراغ شما می‌آیند. درک اولیه از تاریخ به شما این امکان را می‌دهد تا به تبار پیچیده سازهای بادی برنجی بهتر پاسخ دهید.
- تاریخچه یک ساز به شما کمک می‌کند تا نقش آن در موسیقی و چرایی عملکرد آن در گروه‌های مختلف امروزی را درک کنید.
- یادگیری تاریخچه سازهای بادی برنجی به شما در درک محدودیت‌ها و مزایای فنی و فیزیکی ساز کمک می‌کند.
- آشنایی با تاریخچه ساز به شما کمک می‌کند تا با منابع آموزشی موجود برای آن ساز آشنا شوید.
سازهای بادی برنجی اولیه از اشیاء توخالی موجود در طبیعت مانند درخت اکالیپتوس که توسط موریانه توخالی شده بود یا صدف حلزون ساخته می‌شدند. هزاران سال پیش، ترومپت‌های صاف و خمیده از مواد مختلفی از جمله چوب، برنز و نقره ساخته می‌شدند، مانند سالپینکس یونانی و توبا، لیتووس و بوکسینای رومی. سایر سازهای بادی برنجی اولیه، هورن های گشاد ساخته شده از برنز یا شاخ حیوانات مانند لور اسکاندیناوی، کرنو (corna) رومی و شوفار عبری (که هنوز هم در مراسم‌های یهودی امروزه استفاده می‌شود) بودند.
۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ میلادی
در دوران رنسانس، سازهای بادی برنجی شروع به تبدیل شدن به سازهایی کردند که ما امروزه می‌شناسیم و آنها را تشخیص می‌دهیم. اولین ترومپت‌های خمیده شناخته شده در اوایل قرن ۱۵ ساخته شدند که به دنبال آن ترومپت‌های تاشو و کشویی ابداع شدند. این سازهای اولیه به دلیل ویژگی‌های آکوستیکی خود (که هنوز هم بر سازهای بادی برنجی تأثیر می‌گذارد)، فاصله زیادی بین نت‌ها داشتند.
ترومبون در حدود سال ۱۴۵۰ از ترومپت کشویی و با نام ساکبوت (sackbut) توسعه یافت. در حالی که ساکبوت از نظر ساختاری با ترومبون امروزی متفاوت است، اما با امکان اجرای کروماتیک (رنگ‌آمیزی ملودی) در سازهای بادی برنجی انقلابی ایجاد کرد. همچنین به توسعه سازی با محدوده صوتی تنور کاربردی منجر شد که امروزه به ترومبون مدرن تبدیل شده است. در طول این دوره، ترومپت و هورن وجود داشتند، اما آنها به عنوان سازهای کاربردی و غیرموسیقایی شناخته می شدند.
دربارهای اروپایی گروهی از نوازندگان ترومپت را برای اعلام و هشدار به کار می گرفتند. این گروه ها شامل موسیقی حداکثر پنج بخشی بودند، اما به دلیل ساختار غیر کروماتیک سازها، تنوع هارمونیک آنها محدود بود. نوازندگان تمایل داشتند در رجیستر (محدوده صوتی) بالا یا پایین تخصص پیدا کنند و قطعات هنری برای سازهای بادی برنجی کمیاب بود.
هورن نیز در این زمان وجود داشت و به طور معمول برای شکار و برقراری ارتباط در مسافت های دور استفاده می شد. در این زمان، هورن با طراحی منحنی و مارپیچ شکل خود معرفی شد.
تا اواخر دهه ۱۵۰۰، سازهای بادی برنجی (به ویژه ساکبوت) هم به صورت تکی و هم در گروه های ترکیبی مورد استفاده قرار گرفتند. در سال ۱۵۹۷، جیووانی گابریلی، آهنگساز ایتالیایی و در آن زمان نوازنده ارگ در کلیسای جامع سنت مارک در ونیز، اولین قطعه شناخته شده را با فراخوان برای سازهای بادی برنجی خاص، به نام “Sonate pian’forte” ساخت.
۱۶۰۰ تا ۱۷۵۰ میلادی
در قرن هفدهم، سازهای بادی برنجی به طور گسترده تری به عنوان سازهای گروهی مورد استفاده قرار گرفتند. بسیاری از این سازها در اجراهای فضای باز یا به عنوان صدای پشتیبان در گروه های کر کلیسا استفاده می شدند. سازهای بادی برنجی کاربرد کمی به عنوان سازهای تک نوازی داشتند.
در این زمان، سازهای بادی برنجی می توانستند با استفاده از سری هارمونیک بالای طیف صدا (که نواختن آن بسیار دشوار است) و با استفاده از نت های “گرفته شده” (stopped notes) در هورن، پاساژهای کروماتیک بنوازند.
ساکبوت ها به طور منظم در گروه های مختلف مانند گروه های دربار و شهرداری به کار می رفتند، جایی که ترکیب آنها با سازهای بادی دوزبانه رایج بود. ساکبوت همچنین در گروه‌هایی برای ترکیب با سازهای ملایم‌تر یا آواز جهت بهبود قدرت صدا استفاده می‌شد. برای ترومبون، سبک نوازندگی شبیه به آواز توسعه یافت که با سبک ترومپت فخرفروشانه آن دوره در تضاد بود.
تا اواسط قرن هجدهم، قطعات تک نوازی برای ترومبون آلتو توسط آهنگسازانی مانند کریستوف واگنسیل، یوهان آلبرشتسبرگر، میشائیل هایدن و لئوپولد موتزارت نوشته شد.
با توجه به ارتباطات مقدس ترومبون در قرن گذشته، برای آهنگسازان طبیعی بود که از ترومبون برای به تصویر کشیدن تأثیرات مذهبی یا ماوراءالطبیعه در اپراهای اواخر قرن هجدهم استفاده کنند. دو نمونه از شناخته‌شده‌ترین موارد این استفاده در آثار “دون ژوان” و “فلوت سحرآمیز” اثر ولفگانگ آمادئوس موتزارت بود.
در طول قرن هجدهم، هورن به جای یک ابزار کاربردی یا فانتزی، به عنوان سازی با قابلیت بیانگری موسیقی توسعه یافت. حدود سال ۱۷۰۰، یک سازنده ساز اهل کشور وین به نام مایکل لیچنامبشنیتر شروع به قرار دادن خمیدگی انتهایی روی هورن ها کرد تا بتوان آنها را در کلیدهای مختلف نواخت.
در سال ۱۷۰۵، برای اولین بار، رینهارد کایزر در اپرای خود با نام “اکتاویا” از هورن در ارکستر خود استفاده کرد و گئورگ فردریک هندل در ۱۷۱۷، دو هورن به قطعه “موسیقی روی آب” اضافه کرد. هورن برای ایجاد حرکت دیاتونیک (گام هفت نغمه) بیشتر در سری هارمونیک بالای خود نواخته می شد.
حدود سال ۱۷۵۰، یک نوازنده هورن در درسدن آلمان، تکنیک‌های مسدود کردن با دست (hand stopping) را توسعه داد که امکان نواختن کروماتیک (رنگ‌آمیزی ملودی) هورن در رجیستر پایین را فراهم کرد و این تکنیک به سرعت به یک تمرین استاندارد برای نوازندگان هورن تبدیل شد. اولین کنسرتوی بزرگ هورن با استفاده از این تکنیک کروماتیک در سال ۱۷۶۲ توسط فرانتس جوزف هایدن نوشته شد.
ترومپت در نیمه اول قرن هجدهم به عنوان سازی ارجمند توسعه یافت و به اوج خود در آثار یوهان سباستین باخ رسید که در اصل برای نوازنده زبردست ترومپت، گوتفرید رایشه، نوشته شده بود. این تکنیک به نام “کلارینو” (clarino) از محدوده بسیار بالای ترومپت، اغلب به صورت تکنوازی استفاده می کرد. تا نیمه دوم قرن هجدهم، علاقه به این تکنیک تغییر کرد و منجر به کاهش استفاده تکنوازی از ترومپت در موسیقی گروهی در دوره کلاسیک شد.
۱۸۵۰تا اکنون
قرن نوزدهم دوره مهم‌ترین توسعه و نوسازی سازهای بادی برنجی بود. اکثر قریب به اتفاق آثار موجود برای سازهای بادی برنجی که امروزه اجرا می شوند، از اواخر قرن نوزدهم تا به امروز نوشته شده اند. این امر عمدتا به دلیل پیشرفت هایی است که در سازهای بادی برنجی از اواخر قرن هجدهم صورت گرفت و امکان دستکاری کروماتیک و اجرای با احساس را آسان تر کرد. تا دوره کلاسیک، ترومپت و هورن به عنوان اجزای ثابت ارکستر در نظر گرفته می شدند و ترومبون و توبا در دهه 1800 به آنها اضافه شدند.
حدود سال ۱۷۷۰، آنتون وایدینگر، نوازنده ترومپت اهل کشور وین، برای اجرای کروماتیک روی ترومپت، ترومپت کلیددار را توسعه داد. با وجود اینکه این ساز به دلیل مشکلات انسجام صدا عمر کوتاهی داشت، اما امکان استفاده از ترومپت به عنوان یک ساز تکنوازی کروماتیک را فراهم کرد و منجر به اولین کنسرتوهای مهم آن توسط فرانتس جوزف هایدن در ۱۷۹۶ و یوهان نپوموک هومل در ۱۸۰۳ شد.
در سال ۱۸۱۸، اولین روتور (چرخاننده) هورن توسط هاینریش اشتولزل و فریدریش بلومل در آلمان ثبت اختراع شد و در حدود سال ۱۸۲۶، سازندگان آلمانی شروع به تولید ترومپت های دارای سوپاپ کردند.
توسعه روتورها و سوپاپ ها، به دلیل ثبات و چابکی بیشتر آنها نسبت به سازهای بادی برنجی که با دست گرفته می شدند یا کلیددار بودند، باعث برتری قابل توجه این سازها شد و به سرعت توسط آهنگسازان مورد پذیرش قرار گرفت.
هکتور برلیوز اولین کسی بود که از این سازهای جدید در اورتور لس فرانس-ژوژ (Overture to Les Francs-juges) خود در سال ۱۸۲۶ استفاده کرد و به دنبال آن، از هورن های دارای سوپاپ در اپرای له ژوئو (Le Juive) اثر فِرُمانتال هالِوی استفاده شد.
تا سال ۱۸۳۵، اولین توبا با کوک فا با پنج سوپاپ توسط سازندگان برلینی، ویلهلم ویپراخت و یوهان گوتفرید موریتز اختراع شد و پس از آن، اولین یوفونیوم در سال ۱۸۴۳ توسط زومِر از شهر وایمار ساخته شد. در طول قرن بیستم، تغییرات زیادی در سازهای بادی برنجی استاندارد ایجاد شد.
تعداد زیادی کوک برای ترومپت ساخته شد، از جمله سی بمل، دو، می بمل و پیکولو ترومپت. هر کدام از این کوک ها رنگ صدای ساز را تغییر می دهند و مزایای مختلفی را برای نوازنده به ارمغان می آورند. به ساز هورن یک “سمت” دیگر اضافه شد که به همان ساز اجازه می دهد در کوک های فا و سی بمل نواخته شود. این ساز که به عنوان هورن دوبل شناخته می شود، امکان انعطاف پذیری و دقت بیشتر در اجرا را فراهم می کند.
برای ترومبون، اغلب یک اکستنشن فا اضافه می شود که شبیه به سمت سی بمل هورن است تا اجرای قطعات با حرکت کمتر کشویی را آسان تر کند. یوفونیوم و توبا در طول قرن بیستم با گنجاندن پیکربندی های مختلف، به ویژه سوپاپ ها یا روتورهای چهارم و پنجم که سهولت بیشتری در تغییر گام و چابکی را فراهم می کنند، همچنان توسعه یافتند.
در طول این دوره زمانی، سازهای مختلفی پدیدار شدند و از بین رفتند. این سازها شامل سازهای جدید مانند یوفونیوم دوبل، جایگزین سازهای مدرن مانند ساکسهورن و سازهای باس مختلف از جمله اوفیکلید است.
با طراحی بهتر سازها و ظهور نوازندگانی با توانایی فنی و موسیقایی بالاتر، ترومپت، هورن، ترومبون و توبا به ارکان ثابت ارکستر تبدیل شدند. حضور پر رنگ تر این سازها در گروه های بزرگ و همچنین خلق آثار متعدد برای تک نوازی این سازها را شاهد بودیم.
نحوه عملکرد سازهای بادی
سازهای بادی برنجی دارای یک لوله بلند و پیچ خورده هستند – هوا از طریق این لوله دمیده می شود. فرکانس اصلی صدا (یا فرکانس پایه) توسط طول لوله تعیین می شود.
برای نواختن یک ساز بادی برنجی، صدایی وزوز مانند از طریق سرساز در ابتدای لوله فلزی ایجاد می کنید. این صدا از طریق لوله حرکت می کند و باعث تشدید آن می شود. برای اینکه این صدا برای مخاطبان قابل شنیدن باشد، انتهای لوله به شکل یک شیپوری در می آید.
با تنظیم سفتی لب های خود، می توانید به نت های زیادی از سری هارمونیک (نت هایی که بر اساس فرکانس پایه ساخته شده اند، همچنین به عنوان هارمونیک های طبیعی شناخته می شوند) دسترسی پیدا کنید. این تکنیک به نام “امبوشور” شناخته می شود.
سری هارمونیک طبیعی یک ساز بادی برنجی دو محدودیت دارد: اول اینکه با سیستم کوک رایج سازها مطابقت ندارند و دوم اینکه انتخاب محدودی از نت ها را در اختیار شما قرار می دهند. از سوپاپ ها و لوله های کشویی برای دستیابی به نت های بیشتر استفاده می شود. آنها طول لوله را تغییر می دهند و در نتیجه فرکانس اصلی را جابجا می کنند.
تفاوت ساز های بادی برنجی با ساز های بادی چوبی
مانند سازهای بادی چوبی، سازهای بادی برنجی نیز بخشی از دسته سازهای بادی هستند. رایج ترین سازهای این خانواده عبارتند از: ترومپت، کورنت، فلوگل هورن، ترومبون، توبا، یوفونیوم، باریتون هورن، آلت (تنور) هورن و فرنچ هورن.
اگرچه این سازها با سازهای بادی چوبی شباهت هایی دارند، اما تفاوت های متعددی نیز وجود دارد. در اینجا راهنمایی برای شناخت خانواده سازهای بادی برنجی آورده شده است.
تفاوت در ساخت و تولید صدا
در حالی که سازهای بادی چوبی می توانند از مواد مختلفی ساخته شوند (نه فقط چوب، همانطور که از نام آنها پیداست، بلکه فلزاتی مانند نقره یا طلا)، اکثر سازهای بادی برنجی از لوله های برنجی با قطر و شکل های مختلف ساخته می شوند که در یک انتها یک سرساز قابل جدا شدن و در انتهای دیگر یک شیپوری گشاد وجود دارد. برخی از مدل ها ممکن است روکش نقره یا طلا داشته باشند.
در حالی که نوازنده ساز بادی چوبی مستقیماً در سر ساز، دهانی یا زبانه می دمد تا ستونی از هوا در داخل ساز ایجاد کند که به صدا تبدیل می شود، نوازندگان سازهای بادی برنجی به جای آن لب های خود را در مقابل دهانی لرزانده (buzz) و باعث ارتعاش می شوند. نوازندگان با تجربه می توانند با تغییر شدت لرزش لب های خود، که به آن امبوشِر گفته می شود، به کل محدوده صوتی ساز خود دسترسی پیدا کنند.
تفاوت در نحوه تغییر گام
در سازهای بادی چوبی، معمولاً با بستن و باز کردن سوراخ های مختلف روی بدنه ساز، گام تغییر می کند. در سازهای بادی برنجی، نوازنده به جای این کار، یک یا چند سوپاپ روی ساز را باز یا بسته می کند (علاوه بر تغییر وضعیت امبوشر) تا گام را تغییر دهد. هنگامی که یک سوپاپ باز می شود، به هوا اجازه می دهد تا به یک لوله اضافی جریان یابد و در نتیجه طول کل لوله را افزایش دهد و باعث بم شدن صدا شود.
سوپاپ برای تغییر طول فضای داخلی ساز عمل می کند و باعث تغییر مسافت طی شده هوا می شود که منجر به نت های بیشتر قابل نواختن می گردد. سوپاپ ها امکان تغییر آسان طول لوله را فراهم می کنند و در نتیجه نواختن نت های مختلف را ممکن می سازند.
همه سازهای بادی برنجی به جز ترومبون کشویی از سوپاپ استفاده می کنند. ترومبون کشویی دارای یک لوله کشویی است که با کشیده یا جمع شدن دستی توسط نوازنده، طول لوله را تغییر می دهد.
انواع سوپاپ
دو نوع سوپاپ در سازهای بادی برنجی استفاده می شود: پيستوني و دوار. سوپاپ های پیستونی به صورت عمودی کار می کنند: با فشار دادن به پایین، سوپاپ باز می شود؛ با رها کردن، بسته می شود.
همانطور که گفته شد، سوپاپ دوار نیز به تغییر مسیر جریان هوا و در نتیجه تغییر گام کمک می کند، اما روش کار آن با سوپاپ پیستونی متفاوت است. بر خلاف سوپاپ پیستونی که با فشار دادن یک دکمه عمل می کند، در سوپاپ دوار اهرمی وجود دارد که با چرخاندن آن، محفظه گردانی (روتور) می چرخد و کانال هایی باز می شود که اجازه می دهد هوا به لوله های اضافی جریان یابد. به طور کلی، سوپاپ های پیستونی از نظر دقت برتری دارند و سوپاپ های دوار نرم تر عمل می کنند.
انواع ساز های بادی برنجی
ترومپت
ترومپت به خاطر صدای درخشان و نقش رهبری کننده در آنسامبل های موسیقی شناخته شده است. ترومپت احتمالا شناخته شده ترین ساز بادی برنجی است. نسخه های اولیه این ساز فقط از یک لوله تشکیل شده بود که می توانست سری هارمونیک را بنوازد، که به عنوان ترومپت طبیعی شناخته می شد. این سازها در موسیقی باروک و کلاسیک استفاده می شدند. در اوایل قرن نوزدهم، سازهای دارای سوپاپ (valve) جایگزین مدل های قبلی شدند و این امکان را برای ترومپت ها فراهم کرد تا در همه ۱۲ گام موسیقی نواخته شوند.
خرید ترومپت
ترومپت ها به طور کلی از سیستم دریچه سوپاپی برای تغییر طول لوله و فرکانس نت ها استفاده می کنند. از طرف دیگر، سوپاپ های دوار در برخی از کشورهای اروپای شرقی کاربرد دارند. برخی از ترومپت ها از مواد خاص تری برای مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و احساس بهتر هنگام فشار دادن کلیدها استفاده می کنند.
YTR2330 یاماها نمونه خوبی از این مورد با سوپاپ های Monel است. در گروه های موسیقی، ترومپت ها اغلب ساز اصلی هستند که ملودی ها را می نوازند و درخشش و شکوه را به اجرا اضافه می کنند. آنها در بسیاری از ژانرهای مختلف، از موسیقی کلاسیک گرفته تا جاز، فولک و پاپ حضور دارند.
در موارد خاص، به انواع مختلفی از ترومپت نیاز است، که بیشتر در ارکسترها یا گروه های بادی برنجی دیده می شود. این سازها بر اساس فرکانس های پایه مختلف ساخته شده اند و به شما ترومپت های Do و Mi b (بمل) را ارائه می دهند. آنها امکان دسترسی به محدوده های مختلفی از صدا را فراهم می کنند و ممکن است کمی از نظر رنگ صدا با هم متفاوت باشند.
ترومپت پیکولو
ترومپت پیکولو به توانایی رسیدن به نت های بسیار زیر شناخته شده است. ترومپت پیکولو یک ترومپت کوچک است که یک اکتاو بالاتر از همت استاندارد خود صدا می دهد. در واقع، لوله آن دقیقا نصف طول یک ترومپت استاندارد سی بمل است.
این ساز معمولا برای نواختن نت های بسیار زیر که رسیدن به آن ها با ترومپت معمولی دشوار است، به کار می رود. ترومپت پیکولو به طور خاص برای نواختن قسمت های زیر ترومپت در موسیقی باروک که نواختن آن ها برای ترومپت های مدرن دشوار است، کاربردی است.
در طول آهنگ “پنی لین” از گروه بیتلز، می توان صدای ترومپت پیکولو را شنید. این مورد اغلب به عنوان اولین استفاده از این ساز در موسیقی عامه پسند شناخته می شود.
کورنت
کورنت به صدای عمیق تر شناخته شده است. کورنت از نظر ظاهری شباهت زیادی به ترومپت دارد، اما دو تفاوت قابل توجه وجود دارد. اول اینکه، کورنت دارای لوله ای با پیچیدگی بیشتر است. بنابراین، با وجود کوک شدن به سی بمل مانند ترومپت، از سرساز تا انتهای شیپوری کمی کوتاه تر است.
خرید کورنت
بزرگترین تفاوت، مخروطی بودن لوله کورنت در مقابل استوانه ای بودن لوله ترومپت است. این به شکل داخلی محفظه تا شیپوری اشاره دارد. لوله مخروطی در کل طول خود باریک می شود، در حالی که لوله استوانه ای در طول لوله قطر ثابتی دارد. این شکل های مختلف به ایجاد رنگ صدای متفاوتی کمک می کنند؛ کورنت صدایی کمی عمیق تر و نرم تر از ترومپت دارد.
برخی از سازهای بادی برنجی، مانند Odyssey OCR200 Debut، به جای سوپاپ های فنری پایین، از سوپاپ های فنری بالا استفاده می کنند. برخی از نوازندگان بر این باورند که سوپاپ های فنری بالا عملکرد قابل اعتمادتری دارند و با گذشت زمان کمتر در معرض گیر کردن قرار می گیرند.
بوگل
بوگل به کاربرد در ارتش شناخته شده است. بوگل شباهت زیادی به ترومپت طبیعی دارد. این ساز از یک لوله بدون سوپاپ تشکیل شده است. از نظر تاریخی، ارتش ها از بوگل به عنوان ابزاری برای علامت دهی و فرماندهی نیروها استفاده می کردند.
بوگل چند تفاوت با ترومپت طبیعی دارد. شیپوری آن بزرگتر است و لوله مخروطی آن هم گشادتر و هم از لوله ترومپت باریک‌تر است. استفاده مشهور از بوگل، نواختن قطعه “آخرین پست” است که برای این ساز نوشته شده و در بسیاری از مراسم یادبود نواخته می‌شود.
فلوگل
فلوگل به صدای تیره و نرم شناخته شده است. فلوگل هورن ساز دیگری است که ممکن است با کورنت یا ترومپت اشتباه گرفته شود. این نوعی بوگل سوپاپ دار است، بنابراین مانند ترومپت دارای لوله مخروطی است، اما شیپوری بزرگ و لوله مخروطی شکل بوگل را نیز دارد.
خرید فلوگل هورن
لوله‌های این ساز در مقایسه با کورنت و ترومپت پیچ‌های بازتر و رهاتری دارد. صدای آن تیره است و بین صدای ترومپت و فرنچ هورن قرار می گیرد. این ساز به طور معمول در گروه های بادی برنجی و موسیقی جاز استفاده می شود.
فرنچ هورن
فرنچ هورن به استفاده در موسیقی فیلم شناخته شده است. فرنچ هورن، که به سادگی به عنوان هورن شناخته می شود، یکی از بلندترین سازهای بادی برنجی است، به خصوص اگر لوله پیچیده آن را باز کنید. از نظر تاریخی، هورن ها ابزار ساده ای بودند که از شاخ حیوانات ساخته می شدند. نام این ساز نیز از همین جا گرفته شده است. همانند تمام سازهای بادی برنجی، هورن های امروزی از فلز ساخته می شوند.
هورن های دوران باروک دارای پیچ های قابل تعویضی بودند. این پیچ ها کوک پایه ساز را تغییر می دادند و به شما امکان می دادند در هر گامی که می خواهید بنوازید. سرانجام، تا قرن نوزدهم، هورن ها از سیستم سوپاپ بهره مند شدند که به آنها اجازه می داد بدون نیاز به تعویض پیچ در همه 12 گام بنوازند.
خرید هورن
برخلاف برخی دیگر از سازها، هورن ها برای تغییر نت از سوپاپ های دوار به جای سوپاپ های پیستونی استفاده می کنند. سوپاپ های دوار عملکرد روان تری نسبت به سوپاپ های پیستونی دارند و آنها را برای پاساژهای شعری که هورن ها به آن معروف هستند، مناسب تر می کنند. هورن دوتایی (Double Horn) دو نوع هورن (Fa و سی بمل) را در یک ساز دارد. یک سوپاپ ماشه‌ای هم برای جابجایی بین این دو نوع هورن وجود دارد. هورن ها در موسیقی فیلم بسیار محبوب هستند و اغلب برای تکنوازی در موسیقی متن های نمادین مانند جنگ ستارگان استفاده می شوند.
هورن تِنور
هورن تنور به پشتیبانی از ملودی های ترومپت شناخته شده است. هورن تنور با وجود شباهت صدا، در واقع سازی کاملا متفاوت از فرنچ هورن است. این ساز عضوی از خانواده ساکسهورن است و توسط آدولف ساکس، مبتکر ساکسیفون، ساخته شده است.
خرید آلتو هورن
این ساز دارای سه سوپاپ است و شیپوری آن به سمت بالا قرار دارد. نام گذاری این ساز می‌تواند گیج کننده باشد! در انگلیسی آمریکایی و سرزمین اصلی اروپا، به آن “آلتو هورن” گفته می شود. همچنین ممکن است با نام “هورن می بمل” نیز شناخته شود. هورن های تنور معمولا نقشی مشابه فرنچ هورن دارند و اغلب به جای آنها در گروه های بادی برنجی استفاده می شوند.
ملوفون
ملوفون به قابلیت صدای قوی در فضای باز شناخته شده است. ملوفون دارای لوله مخروطی مشابه فلوگل هورن است. مانند هورن تنور، ملوفون اغلب به عنوان جایگزینی برای فرنچ هورن استفاده می شود. این ساز به دلیل داشتن شیپوری رو به جلو که باعث می شود صدا در فضای باز بهتر پخش شود، معمولاً در گروه های رژه و همچنین گروه های طبل و بوگل دیده می شود.
کوک ملوفون، مانند بسیاری از سازهای بادی برنجی دیگر، به طور کامل توسط اسلاید کوک کنترل می شود، برخلاف فرنچ هورن که برای تغییر کوک، دست را داخل شیپوری قرار می دهند.
توبا
توبا به صدای عمیق و قدرتمند باس شناخته شده است. توبا بزرگترین و بم ترین ساز در بخش سازهای بادی برنجی است. این ساز خطوط باس اصلی را در هر دو ارکستر و گروه های بادی فراهم می کند و اغلب دارای نقش هایی مشابه با کنترباس است.
خرید توبا
توبا پس از جایگزینی با “اوفیکلید سوپاپ دار” که نوع قدیمی تری از سازهای بادی برنجی بود و برای افزایش محدوده صدای بوگل کلیددار طراحی شده بود، به بخشی از ارکستر تبدیل شد. توباها بسته به سازنده، می توانند دارای سوپاپ پیستونی یا دوار باشند. همچنین بسته به محدوده صدایی ساز، در کوک های مختلفی عرضه می شوند.
به طور کلی، توباهای باس در کوک سی بمل قرار دارند. توباهایی که فاصله بین توباهای باس و یوفونیوم با صدای زیرتر را پر می کنند، در کوک می بمل هستند. توباها در ارکستر با نت واقعی نوشته می‌شوند، برخلاف بسیاری از سازهای بادی برنجی که نت آنها با تغییر کوک (ترانسپوز کردن) نوشته می‌شود.توبا اغلب برای تقویت صدای باس شنیده می شود. آنها حس واقعی عمق را به بخش بم ارکستر می دهند؛ نمونه آن را می توانید در ورود توبا کمی بعد از یک دقیقه در این قطعه از سمفونی اول مالر بشنوید.
سوزافون
سوزافون به استفاده در گروه های رژه شناخته شده است. سوزافون با لوله های پیچیده و شیپوری بزرگ رو به جلو، ظاهری بسیار منحصر به فرد دارد. این ساز توسط J.W. پپر برای اسطوره گروه بادی برنجی آمریکا، ژان فیلیپ سوزا طراحی شد.
خرید سوزافون
سوزا از پپر خواست تا یک توبا طراحی کند که در حین راهپیمایی یا ایستادن قابل استفاده باشد و بدین ترتیب سوزافون متولد شد! در اصل، سوزافون ها به طور کامل از برنج ساخته می شدند. سازهای امروزی برای کاهش وزن، با فایبرگلاس ساخته می شوند.
یوفونیوم
یوفونیوم به نقش باریتون در گروه های رژه شناخته شده است. یوفونیوم از نظر ظاهری بسیار شبیه یک توبای کوچک است. این ساز بسیار شبیه به ترومپت باریتون است و اغلب با آن اشتباه گرفته می شود. با این حال، ترومپت باریتون دارای لوله ای استوانه ای است که از یوفونیوم بزرگتر است. لوله یوفونیوم مخروطی است.
خرید یوفونیوم
نقش این ساز در گروه، باریتون است و مانند توبا، اغلب به عنوان یک ساز غیرترانسپوز (بدون تغییر کوک) در کلید باس نت نویسی می شود. همچنین، شبیه توبا، می تواند به عنوان سازی با کوک سی بمل در کلید سل نت نویسی شود که در گروه های بادی برنجی رایج تر است.
یوفونیوم ها اغلب در گروه های رژه دیده می شوند. به عنوان مثال، مدل Besson BE165 دارای یک محفظه نصب لیر است که به شما امکان می دهد هنگام راهپیمایی، لیر (نگهدارنده نت) را متصل کنید. رنگ صدای آن شبیه توبا است: گرم، ملایم و برای پاساژهای شعری مناسب است.
ترومبون
ترومبون به توانایی دسترسی به هر نت شناخته شده است. ترومبون یکی دیگر از سازهای بسیار معروف است که اغلب فراتر از موسیقی کلاسیک و رپرتوار گروه استفاده می شود.
این ساز در نوع دسترسی به نت ها منحصر به فرد است زیرا از کشویی برای رسیدن به نت های مختلف استفاده می کند. این بدان معناست که می توانند هر نت دلخواهی، از جمله ریزپرده ها را بنوازند. لوله کشویی همچنین به ترومبون ها اجازه می دهد تا گلیساندو خاصی را اجرا کنند. نمونه عالی از این تکنیک را می توان در موومان “رقص جهنمی” از “سوئیت فایربر (پرنده آتشین)” ایگور استراوینسکی مشاهده کرد.
ترومبون ها معمولاً در نت واقعی نت نویسی می شوند و ترومبون تِنور اصلی در کوک سی بمل است. این نوع ترومبون ها تمایلی به داشتن سوپاپ ندارند، سازهایی مانند Jupiter JTB500 دارای یک لوله با طول ثابت هستند و به همه نت ها با لوله کشویی دسترسی پیدا می شود.
خرید ترومبون
برخی از ترومبون ها دارای ماشه (trigger) هستند که معمولاً ساز را به یک کوک پایین تر تنظیم می کند تا بتواند به نت های پایین تر دسترسی پیدا کند. معمولاً این کوک جایگزین Fa است. دو نوع دیگر از ترومبون های رایج، آلتو و باس هستند. ترومبون آلتو یک چهارم بالاتر از ترومبون تِنور و در کوک می بمل است و ترومبون باس هم اندازه ترومبون تِنور است، با این تفاوت که شیپوری و لوله بزرگتری برای سهولت در پرتاب بهتر نت های پایین دارد.
سیمباسو
سیمباسو به خاطر استفاده در اپرا شناخته شده است. سیمباسو شبیه یک ترومبون با شکل عجیب است. محدوده صدایی آن با توبا برابر است، اما لوله استوانه ای و شیپوری رو به جلوی آن باعث می شود صدایی شبیه تر به ترومبون داشته باشد. برخلاف ترومبون، سیمباسو برای تغییر نت از سوپاپ های دوار استفاده می کند. در نتیجه، سیمباسو به طور کلی چابک تر از توبا یا ترومبون باس در نظر گرفته می شود.
سخن نهایی
بعد از خواندن این راهنما، باید یک نمای کلی از انواع مختلف سازهای بادی برنجی داشته باشید. تمام سازهای بادی برنجی بر اساس اصول کلی یکسان کار می کنند: شما با لرزاندن لب ها در سرساز صدا ایجاد می کنید و لوله ساز باعث تشدید و تولید صدا می شود. با استفاده از سوپاپ یا لوله کشویی، می توانید نت ها را تغییر دهید.
بعضی از سازها مانند ترومپت، کورنت و فلوگل هورن همگی بسیار شبیه به هم هستند. اما در ساخت و در نتیجه در رنگ صدا بین این سازها تفاوت هایی وجود دارد. سازهای بادی برنجی بیشتر در ارکسترها یا گروه های بادی برنجی دیده می شوند. اما سازهایی مانند ترومپت و ترومبون را می توان در گروه های جاز و همچنین موسیقی پاپ نیز مشاهده کرد.
سوالات متداول
چهار ساز اصلی بادی برنجی کدامند؟
پراستفاده ترین سازهای بادی برنجی، ترومپت، ترومبون، فرنچ هورن و توبا هستند. این سازها به شکلی به مدت صدها سال وجود داشته اند و از دوران باروک مورد استفاده قرار می گرفتند. آنها همچنین در سایر سبک های موسیقی مانند جاز و فولک رایج هستند.
چند نوع ساز بادی برنجی وجود دارد؟
سازهای بادی برنجی را می توان به چهار دسته تقسیم کرد: ترومپت ها، هورن ها، ترومبون ها و توباها. این دسته بندی بر اساس شکل ساز و سازهای قدیمی تر که قبل از آنها بوده اند، تعیین می شود. اکثر سازهای بادی برنجی در این دسته بندی ها قرار می گیرند.
قدیمی ترین ساز بادی برنجی کدام است؟
چندین نظریه در مورد اینکه قدیمی ترین ساز بادی برنجی کدام است وجود دارد. قدمت ترومپت های اولیه به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و پیش از آن، از شاخ و صدف به شیوه ای مشابه استفاده می شد. اولین باری که سازی شبیه سازهای بادی برنجی امروزی شد، «بویسین» در قرن یازدهم بود. این ساز یک ترومپت طبیعی بود که برای نواختن با شکوه استفاده می شد. در اوایل قرن نوزدهم، سوپاپ ها برای سازهای بادی برنجی اختراع شد که منجر به بخش بادی برنجی مدرن ما شد.
