صداهایی که هنگام نواختن پیانو در دسترس شما هستند، محدود به کاری که با دستان خود انجام می دهید نیستند. پدال های پیانو (اهرم‌هایی که جلوی پای شما قرار دارند) صدا را به طرق مختلف غنی تر می‌کنند و امکانات پیانو را از صفحه کلید فراتر می برند، از ایجاد تفاوت‌های ظریف در پویایی گرفته تا ایجاد تغییرات واضح در صدا.
انواع پدال های پیانو
پیانوهای آکوستیک یا دیجیتال مدرن معمولا با سه پدال عرضه می شوند. تعداد پدال های پیانو های آکوستیک قدیمی تر دو عدد است. در اینجا ما تأثیری که هر کدام از پدال های پیانو بر روی صدا دارند، تکنیک مناسب استفاده از آنها و جایی که می توانید آنها را در نت نویسی موسیقی پیدا کنید را توضیح می دهیم. به خاطر داشته باشید که اگر به عنوان یک مبتدی تازه نواختن پیانو را شروع کرده اید، هنوز نیازی به نگرانی زیادی در مورد پدال های پیانو ندارید. استفاده از آنها یک تکنیک (نسبتا) پیشرفته است و شما برای مدت کوتاهی با آن مواجه نخواهید شد.
پدال دمپر یا ساستین (Sustain pedal) در سمت راست
یک پیانوی آکوستیک را در نظر بگیرید. هنگامی که انگشت از روی یک کلید برداشته می شود، یک پد “دمپر” (کاهنده صدا) از طنین انداز شدن نت جلوگیری می کند. پدال دمپر، کاهنده صدا را از روی سیم‌ها حذف می‌کند و به نت‌ها اجازه می‌دهد برای مدت طولانی‌تری طنین انداز شوند، حتی زمانی که دیگر کلیدها را پایین نگه ندارید. به همین دلیل است که به آن پدال “دمپر” می گویند.
به ندرت می توان قطعه موسیقی یا آهنگی را پیدا کرد که در آن، از پدال دمپر استفاده نشود. پیانیست اسطوره ای آرتور روبینشتاین حتی آن را “روح پیانو” نامید. بنابراین اگر نواختن پیانو را روی کیبوردی که پدال داخلی ندارد یاد می گیرید، این پدالی است که قطعا به آن نیاز دارید.
پدال نرم (Soft pedal)، همچنین با نام “پدال una corda” هم شناخته می‌شود؛ در سمت چپ
بیشتر سیم‌ها در یک پیانو آکوستیک، در گروه های سه تایی قرار می‌گیرند و هر گروه با یک نت کوک می‌شود. هنگامی که یک نت به طور معمولی پخش می شود، چکش به طور همزمان به هر سه سیم ضربه می زند و صدایی کامل و واضح می دهد. در یک پیانوی گرند، پدال una corda کل مکانیسم را به سمت راست می‌برد، بنابراین چکش تنها به دو سیم از سه سیم ضربه می‌زند. نت حاصل نرم تر است. همچنین، از آنجایی که سیم ها توسط قسمت دیگری از چکش ضربه می خورند، صدا آرام تر و ناواضح تر می شود. در پیانوهای قدیمی، چکش فقط به یکی از سه سیم ضربه می‌زد، از این رو “Una corda” به معنای “یک سیم” است. در پیانوهای دیواری، با فشار دادن پدال نرم، مکانیسم چکش به سیم نزدیک‌تر می‌شود و درنتیجه باعث نرم‌تر شدن صدا می‌شود اما تغییری در لحن صدا ایجاد نمی کند.
پدال سوستنوتو (Sostenuto pedal) در وسط
این پدال شبیه به پدال دمپر است. تفاوت اصلی این است که این پدال فقط نت هایی را نگه می دارد که در لحظه ای که پدال فشار داده می شود، از قبل پخش شده باشند. نت‌هایی که پس از پایین رفتن پدال نواخته می‌شوند تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند، و امکان حفظ نت انتخابی بدون محو کردن صدا را فراهم می‌کنند.
از آنجایی که پدال سوستنوتو یک افزوده نسبتاً جدید به پیانو است، به ندرت برای قطعات مربوط به قبل از اواخر قرن بیستم مورد نیاز است. با این حال، بسیاری از پیانیست ها از آن برای نواختن آثار آهنگسازان قدیمی تر و پیشرو مانند کلود دبوسی و موریس راول استفاده می کنند.
سایر عملکردهای پدال سوم:
پدال وسط در پیانوهای قدیمی گنجانده نشده است. اما حتی اگر تعداد پدال های پیانوی شما سه عدد باشد، پدال وسط ممکن است پدال سوستنوتو نباشد. برخی از پیانوها این پدال را با پدال نگهدارنده باس جایگزین می‌کنند که فقط نت‌های پایین (“باس”) را نگه می‌دارد. سایر پیانوها دارای یک پدال تمرینی (با نام مستعار پدال “celeste”) هستند که نت‌ها را حتی از یک پدال نرم هم آرام‌تر می‌کند. آنها اغلب یک مکانیسم قفل دارند تا بتوانید بدون اینکه سروصدای زیادی ایجاد کنید، تمرین کنید.
نحوه استفاده از پدال های پیانو
اگر در وضعیت درست نشسته باشید، پاهایتان باید صاف روی زمین باشند. آنها را طوری ردیف کنید که انگشتان بزرگ هر دو پایتان در راستای پدال های چپ و راست باشند. زمانی که می خواهید از یک پدال استفاده کنید، پنجه پای خود را بالا بیاورید و به جلو حرکت دهید. پنجه پای خود را روی انتهای گرد پدال قرار دهید. درحالی که پاشنه پای خود را روی زمین نگه داشته اید، با حرکت صاف پنجه به سمت پایین فشار وارد کنید. سعی کنید صدای ناخواسته ناشی از برخورد سریع به نقطه انتهایی پایین، یا رها کردن کنترل نشده پدال را به حداقل برسانید.
از پای راست خود برای پدال دمپر، و از پای چپ خود برای هر دو پدال نرم و سوستنوتو استفاده کنید. نواختن نت ها با هر یک از پدال های پیانو را آزمایش کنید تا به نحوه تغییر صدا توسط آنها، عادت کنید. در اینجا چند تکنیک رایج برای پدال دمپر آورده شده است:
* پدال زدن تاخیری/لگاتو، به معنای فشار دادن پدال پس از پخش نت، رها کردن آن و سپس فشار دادن مجدد پس از پخش نت بعدی است. این رایج ترین نوع استفاده از پدال دمپر است، زیرا اجازه می دهد تا نت ها بدون ایجاد صدای مغشوش، به نت های بعدی جریان پیدا کنند.
* نیمه پدال زدن به معنای فشار دادن جزئی پدال دمپر است تا نگهدارنده ها فقط به آرامی سیم ها را لمس کنند. اگر می‌خواهید صدای کمی غنی‌تر داشته باشید، بدون اینکه صدا را محو کنید، از این روش استفاده کنید. برخی از پیانیست‌ها از آن برای سونات مهتاب بتهوون یا برای اینکه موتزارت کمتر «خشک» به نظر برسد، استفاده می‌کنند (پدال‌ها هرگز در نت‌نویسی او گنجانده نمی‌شوند).
* پدال زدن مقدماتی به این معنی است که قبل از نواختن یک نت، پدال ساستین را فشار دهید. این کار دمپر را قبل از ضربه زدن چکش، از روی سیم جدا می‌کند، صدایی عمیق‌تر و غنی‌تر ایجاد می‌کند و باعث می‌شود طنین صدا حتی بیشتر هم شود. شما اغلب از این روش استفاده نخواهید کرد.
* پدال زدن همزمان (همچنین با نام پدال زدن مستقيم/موزون هم شناخته می‌شود) به معنای فشار دادن و رها کردن پدال، همزمان با نواختن یک نت یا آکورد است. این شیوه نت ها را برجسته می کند و به ایجاد تاکید به شیوه ای ریتمیک تر کمک می کند. این روش نیز به ندرت استفاده می شود.
معرفی تکنیک های بالا، در نوازندگی شما می تواند به شدت نحوه صدای یک قطعه را تغییر دهد. فقط مراقب باشید که از پدال ها زیاد استفاده نکنید و مطمئن شوید که با موسیقی همخوانی دارد. یک آهنگ سریع می تواند با نگه داشتن بیش از حد پدال دمپر خراب شود، در حالی که همین تکنیک در یک آهنگ آهسته، ممکن است آن را زیباتر سازد.
اشتباه رایج : استفاده بیش از حد از پدال دمپر
کلود دبوسی می‌گوید: «….سوء استفاده از پدال، تنها وسیله‌ای برای پوشاندن کمبود تکنیک و ایجاد سر و صدای زیاد برای پنهان کردن موسیقی است که در حال سلاخی آن هستید!»
دبوسی خشن بود، اما نکته ای داشت. پدال دمپر اغلب به شدت مورد استفاده قرار می گیرد و اینکار صدایی مغشوش و پر سر و صدا ایجاد می کند. برای جلوگیری از این امر، پدال را پایین نگه ندارید، در عوض از تکنیک پدال زدن تاخیری/لگاتو که در بالا توضیح داده شد استفاده کنید: پس از پخش نت(ها) پدال را رها کرده و فشار دهید. چرا بعد از پخش نت؟ زیرا زمان می برد تا دمپرها سیم‌ها را بی صدا کنند.
یک قانون خوب این است که اگر ملودی از نت های همسایه تشکیل شده است یا هر زمان که آکوردها در حال تغییر هستند، مراقب استفاده از پدال دمپر باشید. همیشه اجازه دهید گوش هایتان شما را راهنمایی کنند و نوازندگی خود را با صدای ضبط شده یک پیانیست حرفه ای مقایسه کنید.
نحوه خواندن نت نویسی پدال های پیانو
برخی از آهنگسازان می‌دانند که در کجا می‌خواهند شما از پدال‌ها استفاده کنید، با آزادی عمل در اضافه کردن استفاده از پدال ها، در صورت لزوم. در موسیقی مکتوب، علامت‌های پدال نشان می‌دهند که کجا باید پای خود را پایین بیاورید، و چه زمانی آن را دوباره بالا بیاورید. هر پدال کمی متفاوت علامت گذاری شده است، اما اصل یکسان است:
* پدال ساستین (دمپر): پایین = “Ped” بالا = “✱”
* پدال سوستنوتو: پایین = “Sost. Ped” بالا = “✱”
* پدال Una corda (نرم): پایین = “una corda” بالا = “tre corda”
جمع بندی
در نهایت، پدال های پیانو نقشی حیاتی در ایجاد صدایی غنی و پویا دارند. پدال دمپر به نت ها اجازه می دهد تا ماندگار شوند و با هم ترکیب شوند. پدال نرم که به عنوان پدال “una corda” نیز شناخته می شود، موقعیت ضربه زدن چکش ها را تغییر می دهد و صدایی ملایم تر و کیفیت صدای متفاوتی ایجاد می کند. درک و استفاده از این پدال ها می تواند سطح اجرای پیانو را بالا ببرد و پتانسیل کامل ساز را به نمایش بگذارد. چه شما یک پیانیست مبتدی باشید یا یک پیانیست باتجربه، استفاده از این پدال ها در نوازندگی شما، می تواند بیان موسیقی شما را بسیار افزایش دهد.
