برای خرید کیبورد کلیک کنید
6 مرداد 1400
درباره کیبورد (ارگ) بخونید
کیبورد الکترونیک (electronic keyboard)، یه کیبورد قابل حمل یا دیجیتاله و یکی از ادوات موسیقی الکترونیک به حساب میاد. در فارسی اون رو با اسم ارگ هم میشناسیم. به طور کلی اصطلاح کیبورد الکترونیک یا کیبورد میتونه به هر نوع ساز صفحه کلید داری که دیجیتال یا الکترونیک باشه، اشاره کنه. سازهای دیگهای که صفحهکلید دارن میتونه شامل: سینتیسایزر، پیانو دیجیتال، پیانو استیج، ارگ الکترونیک و غیره باشه. با این حال یه کیبورد الکترونیک به طور خاص، یه سینتیسایزره که یه منبع تغذیهی تقویت کننده (built-in low-wattage power amplifier) با ولتاژ کم و یک یا دو تا اسپیکر کوچک داره.
کیبوردهای الکترونیک توانایی تقلید و بازتولید صداهای سازهای مختلفی رو دارن. مثل: پیانو، ارگ هموند(Hammond organ)، ارگ کلیسایی(pipe organ)، ویولون و غیره. اونها همینطور میتونن صدای سینتیسایزر رو با ترکیب سادهتری در ترکیب(synthesis)، اجرا کنن.
ارگ هموند- یه ارگ الکتریکیه که توسط لارنس هموند (Laurens Hammond) و جانام. هانتر (John M. Hanert) اختراع شده. هدف اصلی اختراع این ساز این بوده که بتونن یه ارگ با قیمت مناسبتری رو در اختیار کلیساها قرار بدن.
کیبوردهای الکترونیک عموما برای استفادهی کاربرهای داخل خونه، مبتدیها و نوازندههای غیر حرفهای طراحی و ساخته شدن. به طور معمول اونها کلیدهای وزنی ندارن. مدلهای ارزونتر کلیدهای حساس به سرعت و شدت ضربه ندارن، اما مدلهای قیمت متوسط تا قیمت بالا این ویژگی رو دارن. کیبوردهای خونگی معمولا توانایی کمی برای ویرایش (اگه اصلا همچین توانایی داشته باشن) صدای دیجیتال دارن. کاربر معمولا صدایی رو از گسترهی صداهایی که در اختیارش قرار داده شده انتخاب میکنه که شامل تقلید از صدای سازهای زیادی و همین طور بعضی از صداهای یه سینتیسایزر الکترونیک میشه. کیبوردهای خونگی قیمت خیلی کمتری نسبت به سینتیسایزرهای حرفهای دارن. السیس (Alesis)، کاسیو (Casio) و یاماها (Yamaha) در بین کمپانیهای پیشرو در زمینهی تولید کیبوردهای خونگی هستن.
واژه شناسی
یه کیبورد الکترونیک ممکنه با اسمهای دیگهای مثل کیبورد دیجیتال (digital keyboard) یا کیبورد خونگی (home keyboard) هم شناخته بشه. مورد دوم معمولا برای اشاره به مدلهای سادهتر و ارزونتری که برای مبتدیها تولید میشن، به کار میره.
اصطلاح مبهم ارگ قابل حمل (portable organ) در دههی 1990 به طور گستردهای برای اشاره به کیبوردهای الکترونیک استفاده میشد و دلیلش هم ویژگیهای مشابه بین ارگهای خونگی الکترونیک و کیبوردهای الکترونیک بود. ارگهای الکترونیک خونگی توی اواخر قرن بیستم خیلی محبوب بودن. (احتمالا استفاده از کلمهی ارگ برای اشاره به این ساز توی فارسی هم ریشه در همین موضوع داره و این اسم با صورت کوتاهترش، یعنی ارگ به جای ارگ قابل حمل، در زبان فارسی موندگار شده.)
توی روسیه، بلاروس و اوکراین اغلب برای اشاره به انواع کیبوردهای الکترونیک از جمله پیانوهای دیجیتال و پیانوهای استیج، از کلمهی سینتیسایزر استفاده میکنن؛ بدون اینکه کلمهی دیگهای وجود داشته باشه که اونها رو از سینتیسایزر واقعی متمایز کنه.
البته اصطلاح کیبورد الکترونیک هم توی محاوره ممکنه برای اشاره به هر کدوم از سازهای صفحهکلیددار الکترونیک به کار بره.
تاریخچهی کیبوردهای خونگی
ریشهی سازهای صفحهکلیددار رو میشه تا سازهای آبی یعنی ارگ آبی (hydraulis (a water (organ) در قرن سه پیش از میلاد گرفت. این ساز کمکم تبدیل به ارگ کلیسایی و سازهای کوچک و قابل حملی مثل: پورتاتیو (portative) و ارگ پازتیو (positive organ) شد. سازهای صفحهکلیددار دیگهای مثل کلاویکورد (clavichord) و هارپسیکورد (harpsichord) هم بودن که در قرن 14 میلادی توسعه پیدا کردن.
در این تصویر یکی از نگارههای موزاییکی مربوط به روم باستان رو میبینین که توی شهر زلیتن لیبی (Zliten in Libya) پیدا شدهاست. این موزاییک مربوط به قرن دوم قبل از میلاد میشه. در این تصویر میشه نوازندههایی رو دید که دارن هورن و ارگ آبی مینوازن.
با پیشرفت تکنولوژی کیبوردهای پیچیدهتری هم طراحی و ساخته شدن که میشه به کیبورد 12 کلاویهایی که امروزه هم استفاده میشه، اشاره کرد. در ابتدا صفحهکلید سازهایی مثل ارگ کلیسایی و هارپسیکورد، میتونستن فقط یه صدای خاص تولید کنن. در قرن هجدهم پیانو فورته (pianoforte) اختراع شد. پیانو فورته سیمهای فلزیای داشت که توسط چکشهایی که با فشار دادن کلاویهها به حرکت درمیاومدن، نواخته میشدن. بسته به اینکه کلاویه با چه شدتی فشار داده میشه، صدایی که توسط ساز ایجاد میشد میتونست صدایی آرومتر یا بلندتر رو تولید کنه (قابلیتی که سازهای قبلی مثل هارپسیکورد نداشتن).
کیبوردهای الکتریکی اولیه
قدم بعدی برای ساخت کیبوردهای الکتریکی، استفاده از فناوری صداهای الکتریکی بود. اولین ساز الکتریک بین تمام انواع مختلف سازها، ساز زهی دنیس د اُر (Denis d'or) بود، که توسط واکلاو پروکف دیویس (Václav Prokop Diviš) در سال 1748 ساخته شد. این ساز 700 تا سیم داشت که به طور موقت به برق وصل میشدن تا کیفیت صوتی اونها افزایش پیدا کنه.
طرحی از ساز دنیس دو اُر
توی سال 1760 ژان بابتیست تیلای د لابورد (Jean Baptiste Thillaie de Laborde)، کلاویکن الکتریک (clavecin électrique) رو اختراع کرد. این ساز صفحهکلیددار، با زخمه زدن نواخته میشد و با استفاده از الکتریسته شروع به کار میکرد. اما هیچ کدوم از این سازها از الکتریسیته برای تولید صدا استفاده نمیکردن. در سال 1874 الیشا گری (Elisha Gray)یه ساز موسیقی الکترونیک اختراع کرد که اسم اون تلگراف موزیکال (musical telegraph) بود. این ساز صداش رو به وسیلهی لرزش یه مدار الکترومغناطیسی ایجاد میکرد. او بعدها برای این ساز یه اسیلاتور تک نت (single note oscillator) و یه بلندگو به کار برد تا صدای اون بهتر قابل شنیدن بشه.
موزیکال تلگراف – اختراع الیشا گری
کیبورد الکتریک و سینتیسایزر
در سال 1906 لی دو فارست (Lee de Forest) تریود دریچهدار الکترونیک (triode electronic valve) رو اختراع کرد. سال 1915 او اولین ساز لولهای که خلا داشت (vacuum tube) یعنی پیانوی صوتی یا آدیو پیانو (audio piano) رو ساخت. تا زمانی که ترانزیستور اختراع شد، لولهی دارای خلا یه جز ضروری توی سازهای الکتریکی بود. در سال 1935، ارگ هموند (Hammond organ) با بهره گرفتن از تلاشهای قبلی توی این زمینه، مثل ارگ راب ویو (Robb Wave Organ)، به مردم معرفی شد. این ساز توانایی اجرای صداهای پلیفونیک (polyphonic sounds) رو داشت. این کار رو به وسیلهی چرخش محوری با تعداد زیادی آهنربای آویخته که میتونستن پیکاپ الکترومغناطیس کافی تولید کنن؛ انجام میداد. با اون میزان انرژی الکترومغناطیس تولید شده، میشد هر صدای دلخواهی رو اجرا کرد. ارگ هموند به یه تقویتکنندهی دارای منبع تغذیه یا آمپلیفایر و یه اسپیکر کابینت وصل میشد. سال 1929 هم پیانوی الکتریکی اختراع شد و توی سال 1939 هموند، نواکورد (Novachord) رو معرفی کرد که از حدود 170 لولهی خلا، سیمپیچ، خازنها و مقاومتها برای ایجاد یه اکتاو بالاتر نتها استفاده میکرد و بعد اونها رو نصف کرد و داخل مدارهای فلیپ فلاپ (flip flop) استفاده کرد تا یه اکتاو پایینتر هم از همهی نتها به دست بیاد. این ساز قابلیتها و ویژگیهای منحصر به فرد زیادی داشت؛ مثل آمپلیفایر تا صداها بتونه بنا به چیزی که نوازنده مد نظرشه تغییر کنه و این موضوعات، اون رو به اولین سینتیسایزر آنالوگ تبدیل کردن.
نوواکورد – این ساز تولید کمپانی هموند است و تولید اون مربوط به سالهای 1939 تا 1942 میشه. پلیفونی 72 تا صدا رو اجرا میکرده. در این بازهی سه ساله فقط تعداد 1069 نوواکورد تولید شد.
سال 1941 نمونهی اولیهی اوندیولین (Ondioline) که توسط جرج جنی (Georges Jenny) طراحی شده بود، تبدیل به اولین سینتیسایزر قابل حمل شد.(چون نواکورد وزنش حدود 230 کیلوگرم بود.) اواخر دههی 1940 میلادی سازندهی موسیقی چمبرلین (Chamberlin Music Maker) و در اوایل دههی 1950 هم ملوترون (Mellotron)، تحولات دیگهای ایجاد کردن. اونها از مکانیسمهایی برای پخش صدای ضبط شده با سرعتی که که بتونه لحن مورد نظر رو تولید کنه، استفاده میکردن. طی سالهای بعد تکنولوژیهای دیگهای هم بر اساس این ایده شکل گرفتن و توسعه پیدا کردن. ماشینهایی مثل اپتیگان (Optigan) از امولوسیون عکس (photo-emulsio) برای خلق دیسکهایی که ایماژهایی داشتن، استفاده میکرد. اونها زمان چرخش جلوی پرتو یا حسگر به دلیل تراکمی که داشتن، به شکل موج دار درمیاومدن. در سال 1981 شبیهسازهای ای- امیو (E-mu Emulator) برای ذخیره کردن نمونههای دیجیتالی و پخش دوبارهی اونها وارد بازار شد.
اولین قدم برای رسیدن به پیانوی الکتریک توسط هارولد رودز (Harold Rhodes) برداشته شد که نمونههای اولیهی مختلفی رو با استفاده از قطعات هواپیمای B-17 که در حال از بین رفتن بودن، ساخت. او برای این کارش مدالی هم دریافت کرد چون، از کیبوردی که او ساخته بود برای توان بخشی به افراد آسیب دیده توی جنگ جهانی دوم استفاده شد. کیبوردی که او ساخته بود به اندازهی کافی کوچک بود تا بشه اون رو کنار تخت یه بیمار توی بیمارستان قرار داد، اون شکلی شبیه به یه گرند پیانوی مینیاتوری داشت. دستور العملها نوشته شد و مردم شروع به ساخت این پیانوی اولیه کردن. در این پیانوی الکتریک اولیه سیگنالهای تولید شده داخل پیکاپ (pickup) بر اثر ویبراسیون میلههای مخروطی فولاد ضد زنگ که نزدیک به سطح فولادی اصلی بودن و به سوراخ صدا هدایت میشدن، تقویت میشدن. از چکشهای چوبی شبیه به اونهایی که توی پیانوها استفاده میشد هم توی این ساز برای ضربه زدن به میلهها استفاده شد.
هارولد رودس بعد از جنگ کمپانی خودش رو تاسیس کرد و در سال 1946 پری پیانو (Pre-piano) رو طراحی و تولید کرد.
در سال 1955، شرکت وورلیتزر (Wurlitzer Company) اولین پیانوی الکتریکی این شرکت یعنی مدل 100 رو به بازار عرضه کرد. وورلیتزر به شبکههای مسطحی برخورد میکنه که ویبراسیون آنها از یه شانهی (comb) الکترواستاتیک (electrostatic) در اطراف تقویت میشه.
در سال 1959 کمپانی فندر (Fender) با اسم رودس (Rhodes) شروع به تولید پیانوهای باس کرد و بعد توی اواسط دههی 60، شروع به تولید سری معروف رودسهای فندر کرد. در این سری، از تارهای میلهای نصب شده روی یه قطعهی فولادی که به موازات اونها قرار داره، با یه سیمپیچ پیکاپ استفاده میشده.
اختراع ترانزیستور توی سال 1959 به مرور باعث شد تا کیبوردهای جمعوجورتری ساخته بشه. خیلی از کیبوردهای خونگی(ارگها) ظاهر خودشون رو حفظ میکنن اما به دلیل نیاز کمتر مدارهای ترانزیستوری به مصرف انرژی، وزن اونها خیلی کمتر از قبل میشه. توی این دوران همینطور ارگهای کمبو (combo organs) خیلی مورد استفاده قرار میگرفتن؛ مثل وکس کانتیننتال (Vox Continental) معروف که توسط گروه بیتلز (Beatles) و بعضی از گروههای دیگه استفاده شد. همینطور گیبسون (Gibson G101) مدل G 101 هم توسط گروه درها (Doors) و ارگهای دیگه هم توسط کمپانیهای مختلفی مثل فارفستا (Farfisa)، وورلیتزر (Wurlitzer)، استون (Acetone) مورد استقبال و استفاده قرار گرفتن. اینها معمولا با استفاده از 12 اسیلاتور و مدارهای تقسیمکننده (divider' circuits) جفت ترانزیستوری ساخته میشدن تا تمام فرکانسها رو مثل بقیهی ارگهای الکتریکی غیر ترانزیستوری اون دوران تولید کنن. اونها فقط کمی جمعوجورتر بودن و بنابراین برای استفاده توی گروههای کوچک (کومبو)مناسب بودن.
ارگ کومبو گیبسون – مدل: Gibson G101
اجزای اصلی یه کیبورد الکترونیکی مدرن
کیبورد موزیکال: کلاویههای سفید و سیاه به سبک پیانو که نوازنده اونها رو فشار میده و در ادامه سوئیچها به هم متصل میشن و از طریق مدارهای الکتریکی منجر به تولید صدا میشن. اکثر کیبوردها از مدار صفحهکلید ماتریکس (keyboard matrix circuit) استفاده میکنن تا از میزان سیم کشیهای غیر ضروری کم کنن. کلاویههای کیبورد معمولا وزنی یا سنگین (weighted) نیستن و از کلاویههای بدون وزن به سبک سینتیسایزرها استفاده میکنن و دلیل این کار هم کم کردن هزینهی تولید که در نهایت منجر به ارزونتر بودن کالا میشه و همینطور کمتر کردن وزن ساز است. در مقابل پیانوهای استیج و پیانوهای دیجیتال، معمولا کلاویههای سنگین (weighted) یا نیمه سنگین (semi-weighted) دارن که به وسیلهی اونها در زمان نواختن، احساس نواختن با پیانو آکوستیک رو به نوازنده القا میکنن.
توی این تصویر یکی از کیبوردهای یاماها رو میبینین که باز شده و اجزای داخلی اون قابل مشاهده هستن.
رابط کاربر و سیستم: یه برنامه که معمولا توی یه تراشهی رایانهای جاسازی شده، میتونه تعامل کاربر یا به عبارتی نوازنده رو با بخشهای مختلف مثل صفحهکلید، منوها، دکمهها و غیره رو کنترل کنه. این کنترل کنندهها به شما این امکان رو میدن تا صداهای مختلف سازهای مختلف مثل پیانو، گیتار، درام کیت و جلوههای ویژهی صوتی مثل ریورب (reverb)، اکو (echo)، کر (chorus) و ساستین (sustain) رو توی اجراتون استفاده کنین. ویژگیهای دیگهای که ممکنه اونها در اختیار شما قرار بدن، جابجایی یا ترنزپوزیشن (transposition)، ترتیب سنجی یا سیکوئنسر (sequencer)، ضبط صدا (recording) و غیره میباشد. سیستم رابط کاربری معمولا شامل یه صفحهی LCD است که به کاربر یا نوازنده اطلاعاتی دربارهی صدای ترکیبی، مثلا سرعتی که انتخاب کرده با جلوههای ویژهی صوتی که استفاده میشه و ویژگیهای دیگه میده.
تنظیمکنندهی موسیقی کامپیوتری: یه برنامهی کامپیوتریه که معمولا با استفاده از دستورات رایانهای، ریتم و آکوردها رو تولید میکنه. این کاریه که معمولا میدی (MIDI) انجام میده اما یه سختافزار الکترونیکی هم میتونه این کار رو بکنه. اکثر تنظیمکنندههای رایانهای میتونن مجموعهای از ریتمهای مثلا راک و جاز رو اجرا کنن.
ژنراتور صدا: یه ماژول صدای دیجیتال به طور معمول فقط یه حافظهی یکپارچهی قابل خوندن (integrated Read-only memory (ROM)) داره که قادر به پذیرش دستورهای میدی و تولید صداهای الکترونیکه.
تصویر یه حافظهی رام
کیبوردهای الکترونیک معمولا نمونههایی بر اساس صداهای سینتیسایز شده توی خودشون دارن اما توی کیبوردهای پیشرفتهتر و گرون قیمتتر ممکنه گاهی از صداهایی که به صورت فیزیکی از سازها ضبط شده استفاده بکنن.
تقویتکننده و بلندگوها (Amplifier and speakers): یه تقویتکنندهی صوتی داخلی (به طور معمول در حد چند وات) معمولا به یه تراشهی کوچک تولیدکنندهی صدا متصل شده.آمپلیفایر بعد به اسپیکرهای کوچک و کم قدرتی وصل میشه که صداهای سینتیسایز شده رو تولید میکنن تا شنوندهها بتونن به اون گوش کنن. سازهای ارزونتر ممکنه که فقط یه دونه اسپیکر داشته باشن. گرون قیمتترها دو عدد اسپیکر دارن تا بتونن صدای استریو (stereo) تولید کنن.
منبع تغذیه: کیبوردها ممکنه که یه سیستم منبع تغذیهی داخلی که توی برد مدار اصلی تعبیه شده باشه، داشته باشن. بعضی از اونها هم همچین چیزی رو ندارن، اما اکثر کیبوردهای مدرن به آداپتور برق مجهز هستن.
آداپتور برق AC
ترمینالهای میدی: اکثر کیبوردها معمولا به وسیلهی اتصالاتی با پنج پین برای ارتباط دادهای، به میدی وصل میشن. بنابراین به طور معمول کیبورد میتونه به کامپیوتر یا یه وسیلهی الکترونیک یا ساز الکترونیک دیگه متصل بشه؛ به عنوان مثال به سینتیسایزر، درام الکتریک یا یه ماژول صدا (sound module) وصل بشه. با اتصال به اونها میتونه به عنوان یه کیبورد میدی عمل کنه. باید گفت که همهی کیبوردها رابط و ترمینال میدی ندارن یا حداقل میشه گفت مدلهای خیلی ارزون احتمال داره که این گزینه رو نداشته باشن. کیبوردهایی که از سال 2000 به بعد تولید شدن، ممکنه به جای اون کابل های پنج پین، رابط USB داشته باشن که توی یه رابط میتونه هم به عنوان درگاه خروجی و هم به عنوان درگاه ورودی کار کنه.
دستگاه ماژول صدا – تولید کمپانی کرگ (Korg)
در دههی 2010 پایانههای ورودی و خروجی میدی معمولی فقط در کیبوردهای حرفهای، پیانوهای استیج و سینتیسایزرهای باکیفیت به کار میرفت؛ در حالی که کیبوردهای خونگی و دیجیتال، پیانوها و سینتیسایزرهای ارزون قیمت، فقط رابط USB رو برای اتصالات در اختیار کاربر قرار میدادن.
فلش مموری (Flash memory): بعضی از کیبوردهای الکترونیکی برای ذخیرهی دادههای میدی و یا آهنگهای ضبط شده، یه مقدار خیلی کمی حافظهی داخلی دارن.
دستگاه ذخیرهسازی خارجی (External storage device): معمولا داخل کیبوردهای حرفهای و سینتیسایزرهای گرون و حرفهای میتونین اونها رو ببینین. این قابلیت به نوازنده این امکان رو میده تا دادهها رو روی یه دستگاه ذخیره سازی خارجی مثل فلاپی (Floppy disks)، رام کارتریج (ROM cartridges)، مموری کارت (memory cards)، و فلشهای یواسبی، که به ساز متصل شدن، ذخیره کنه. دیسکهای فلاپی و کارتریج تا اوایل دههی 2000 دیگه منسوخ شدن و کارتهای حافظه خیلی سریع جایگزین اونها شدن. استفاده از حافظهی USB در ابتدا، توی اون زمان کمتر رایج بود. اما بعدا به واسطهی خط تولید یاماها از کیبوردهای ایستگاه کار (workstation) در سال 2005، استفاده از USBها رایج شد و بعد از اون تبدیل به یه ویژگی استاندارد در این صنعت شد. بیشتر کیبوردها در دههی 2010 از حافظههای USB استفاده میکردن، به غیر از بعضی از مدلهای کرگ (Korg) و کاسیو (Casio).
پایهی موسیقی: یه پایهی فلزی یا پلاستیکی که جایی برای نگه داشتن نتهای موسیقی و کتابهای موسیقی روی اون داره تا زمان نواختن بتونین ازش استفاده کنین. این پایهها معمولا طوری طراحی شدن که حالت تاشو داشته باشن و به راحتی بشه اونها رو جابهجا کرد.
جک ساستین (Sustain jack): اگه کیبورد خونگی شما ویژگی ساستین رو داشته باشه، به جای وسیلهای که توی پیانو آکوستیک استفاده میشه یه جک ¼ اینچی در اختیارتون قرار میده و شما باید خودتون به صورت جداگانه یه پدال ساستین بخرین و اون رو به کیبوردتون متصل کنین. برای مقایسه باید گفت که برای پیانوهای دیجیتال یه پدال ساستین، معمولا داخل خود قاب ساز، طراحی و جایگذاری شده. ارزونترین مدلهای کیبوردهای خونگی، نه ویژگی ساستین رو دارن و نه طبیعتا پدال ساستین و جک پدال ساستین رو، که این استفاده از اونها رو برای تازه کارها کمی محدود میکنه.
"مفاهیم و تعاریف"
تشخیص خودکار همراهی / آکورد (Auto accompaniment / chord recognition): همراهی خودکار توی سبکهای برنامهریزی شده استفاده میشه تا بتونن آکوردهای خاص مد نظرشون رو اجرا کنن، برای این کار یه کلید از کلیدهای کیبورد به صورت پیش فرض برای یه آکورد مشخص ذخیره میشه و در زمان اجرا با فشار دادن یه کلاویه، آکورد مورد نظر پخش میشه. به عنوان مثال، زمانی که ویژگی همراهی خودکار روشن است و نوازنده یه نت دو رو توی محدودهی پایین کیبورد، اجرا میکنه، ویژگی همراهی خودکار آکورد دو ماژور رو پخش میکنه. در تعداد زیادی از کیبوردهای الکترونیک، ویژگی همراهی خودکار متناسب با ریتم و سبکی که توسط نوازنده انتخاب شده، عمل میکنه. وقتی که ریتم روی صفحه روشنه، آکوردهای خودکار به صورت خودکار با همون سرعت آهنگ ریتم پخش میشن. بسیاری از کیبوردها گزینههایی برای ایجاد آکوردهای پیچیده و آکوردهای باس (on-bass chords) هم دارن.
دمونستراسیون (Demonstration): خیلی از کیبوردها یه سری آهنگ از پیش ضبط شده یا دمو (demo) دارن. یکی از کاربردهای آهنگهای دمو برای کسانی که ساز رو میفروشن، است. اونها میتونن با استفاده از این آهنگهای دمو، ساز، کیفیت اون، جلوههای ویژهی صوتیش و ویژگیهای مختلفش رو به خریدارها معرفی کنن. همچنین از آهنگهای دمو میشه برای سرگرمی و همینطور تمرین و یادگیری هم استفاده کرد. بعضی از کیبوردها امکانات آموزشی هم دارن که مثلا نتهایی که باید اجرا بشن رو روی صفحهی نمایش نشون میده و تا زمانی که نوازنده نت درست رو اجرا کنه، صبر میکنه.
حساسیت به سرعت یا حساسیت به شدت ضربه یا پاسخدهی به ضربه (Velocity sensitivity): در حالی که کیبوردهای خیلی ارزون فقط نتها رو اجرا میکنن یا نمیکنن به عبارت دیگه چیزی که اجرا میکنن، تماما یه جوره و شیوهی نواختن شما تاثیری روی اون نداره؛ اما کیبوردهای قیمت متوسط تا گرون قیمت، روند تولید صدا در آکوردوفونها (chordophones) رو شبیهسازی میکنن که یعنی به سرعت یا شدتی که کلاویه نواخته میشه، حساس است. سازهای قیمت متوسط ممکنه که فقط یک یا دو درجهی حساسیت داشته باشن، در حالی که سازهای درجه یک میتونن از درجههای حساسیت بیشتری هم برخوردار باشن. برای اجرای این ویژگی، نیاز به استفاده از دو حسگر برای هر کلاویه است. حسگر اول تشخیص میده که چه زمانی به کلاویه فشار وارد میشه و حسگر دوم رو فعال میکنه. توی بعضی از کیبوردهای باکیفیتتر یا پیانوهای دیجیتال پیشرفته، سنسور سومی هم نصب شده. این سنسور سوم به نوازنده این امکان رو میده که یه کلاویه رو در حالی که هنوز به حالت اولیهش برنگشته دوباره بنوازه و اون کلاویه باز هم صدای نت مورد نظر رو تولید کنه و این قابلیت باعث میشه که نوازنده بتونه نتهای تکراری پشت سر هم رو با سرعت و دقت بالا اجرا کنه که توی اجرای بعضی از قطعات میتونه کارامد باشه. زمانی که بین دو یا سه ضربه وجود داره به کیبورد این اجازه رو میده تا سرعت یا شدت ضربه رو تعیین کنه. از اونجایی که وزن کلید ثابته این سرعت رو میشه به عنوان مقاومت در برابر فشار در نظر گرفت. بر اساس این مقدار، مولد صدا یه صدای ملایم یا بلند رو پخش میکنه. توی مدلهای کمتر پیشرفته و پیچیده حساسیت به ضربه باعث میشه تا کیبورد، صدا رو تغییر بده. در حالی که در مدلهای گرونتر و حرفهای تر باعث تغییر هم در بلندی صدا و هم در رنگ صدا میشه. این شبیهسازیه اون چیزیه که در پیانو آکوستیک یا پیانوهای دیجیتال میبینیم که یه ضربهی شدید به کلاویه در عین اینکه روی ولوم صدا تاثیر داره، روی لحن و رنگ صدا هم تاثیر میذاره. بعضی از سیستمهای پیشرفته برای اجرای بهتر نتها با استفاده از قابلیت حساسیت به ضربه، تعداد زیادی صدای ضبط شده از هر نت توی حالتهای مختلف دارن (برای مثال با ضربهی ملایم (soft strik)، ضربهی متوسط (mid-level strike) و ضربهی محکم (hard strike)) که با توجه به چیزی که نواخته میشه یکی از اونها رو پخش میکنن. همین افکت رو میشه با استفاده از مدلسازی سینتیسایز ADSR و یا مدلسازی دیجیتال هم به دست اورد. برای ضربهی محکم، کیبورد حالتها و رنگ صدای مربوط به ضربهی محکم رو اضافه میکنه. (در مورد صدای رودس فندر این صدا یه مقداری مثل صدای پارس سگ تند وتیز بود)
بعد از لمس (After-touch): یکی از ویژگیهایی که اواخر دههی 80 پیدا شد، افتر تاچ است. (درسته سینتیسایزرهایی مثل CS-80 به صورت گستردهای توسط هنرمندهایی مثل ونجلیس (Vangelis) استفاده میشدن و ویژگی افترتاچ رو از حدود سالهای 1977 ارائه میدادن) به واسطهی این ویژگی دینامیک بعد از ضربه زدن به کلاویه اضافه میشه و اجازه میده تا صدا بر اساس مقدار فشار وارد شده نسبت به کیبورد تنظیم بشه، به نوعی شبیه به فید شدن (fade away) یا بازگشت (return).
به عنوان مثال توی بعضی از صداهای ترکیبی (synth voices) اگه به محکم فشار دادن کلاویه بعد از نواختن اولیه نت ادامه بدین، کیبورد افکتی مثل ساستین یا ویبراتو / لرزش (vibrato) رو به اون اضافه میکنه. افتر تاچ توی خیلی از سینتیسایزرهای قیمت متوسط تا گرون قیمت دیده میشه و تبدیل به یه منبع مهم تعدیل صدا در کیبوردهای مدرن شده. بیشترین رایج شدن افتر تاچ مربوط میشه به اواسط تا اواخر دههی 1980.
چند صدایی یا پلیفونی (Polyphony): در اصطلاحات موسیقی دیجیتال، پلیفونی به حداکثر تعداد نتهایی که به طور همزمان میتونن توسط مولد صدا تولید بشن، گفته میشه. پلیفونی به طور قابل توجهی باعث انتقال نرمتر و طبیعیتری بین نتها میشه. کیبوردهای ارزون اسباببازی که برای بچهها طراحی شدن، معمولا میتونن فقط چیزی بین 5 تا 10 نت رو همزمان اجرا کنن. خیلی از کیبوردهای خونگی ارزون قیمت میتونن 24 تا 32 تا صدای مختلف رو همزمان اجرا کنن. کیبوردهای پیشرفتهتر قابلیت اجرای بیشتر از 48 نت رو توی یه زمان دارن و حتی پلیفونی 64 و 128 هم معمول هستن. پیانوهای دیجیتال سیستم پولیفونی خیلی پیچیدهتری داشته و میتونن حتی تا 256 نت رو توی یه زمان هم اجرا کنن.
مولتی تیمبر (Multi-timbre): به توانایی همزمان پخش صدای بیش از یه نوع ساز گفته میشه. به عنوان نمونه: کیبورد رولند، مدل MT-32 قابلیت پخش همزمان صدای 8 ساز رو داره.
اسپلیت پوینت (Split point): امکانی که روی صفحه کلید قرار داره و با انتخاب اون ساز میتونه تقسیم بشه تا به صورت همزمان اجازهی اجرای دو ساز رو بده. اواخر دههی 1980 استفاده از کنترلرهای میدی (MIDI controller) برای کنترل بیشتر از یه کیبورد توسط یه دستگاه معمول بود. میدی کنترلر هیچ صدایی از خودش نداشت (نمیتونست صدایی تولید کنه) اما تنها برای این هدف تولید شده بود که که اجازهی کنترل صداهای بیشتری رو برای اجرا به دست بده. میدی کنترلرها این امکان رو به شما میدن تا کیبورد رو به دو یا چند بخش تقسیم کنین و هر بخش رو به یه کانال میدی اختصاص بدین تا دادههای نتها رو به یه کیبورد دیگه بفرستن. خیلی از کسانی که از کیبورد استفاده میکنن، پیشنهاد میکنن که ساز حداقل یه اسپلیت داشته باشه تا بشه قسمت باس یا همراهی خودکار آکوردها رو از قسمت ملودی جدا کرد.
مینیکیز (Minikeys): بیشتر کیبوردها کلاویههایی دارن که شبیه به کلاویههای پیانوهای آکوستیک هستن. اما بعضی از کیبوردها کلاویههای کوچکی دارن که به اونها مینیکیز گفته میشه. دلیل این انتخاب هم این بوده که هدف از تولید این سازها برای استفادهی نوازندههای خردسال بوده یا در بعضی موارد برای این که ساز کوچکتر و قابل حملتر بشه.
کودکی در حال نواختن یه کیبورد کوچک از کاسیو که مینیکیز است.
قطعات همراهی کننده (Accompaniment backing tracks): قطعههای موسیقی از قبل برنامهریزی شده برای همراهی که به اونها الگوی ریتم (rhythm pattern) یا سبک ریتم (rhythm style) هم گفته میشه، شامل سبکهای زیادی از جمله: جاز، پاپ، راک، رگی و… برای استفادهی نوازنده هستن. کیبورد صدای آکورد مناسب و ریتم متناسب با سبک انتخاب شده رو اجرا میکنه. به طور معمول، قطعات از پیش ضبط شدهی کیبورد صدای بخش ریتمنوازی یه گروه موسیقی رو تقلید میکنن. بعضی از کیبوردها همینطور ممکنه این امکان رو به نوازنده بدن تا بتونه قطعاتی رو خودش برای همراهی ایجاد و ذخیره کنه. معمولا به این ویژگی با اسمهای ترتیب سنج الگو (pattern sequencer)، آهنگسازی ریتم (rhythm composer) و یا سازندهی سبک (style creator)، اشاره میشه. علاوه بر سیستم پخش عادی آهنگهای از پیش ذخیره شده، بعضی از کیبوردها امکان دیگهای رو هم دارن که به وسیلهی اون میتونن لوپهای مختلفی از این قطعات رو اجرا کنن.
بخشها همراهی و همگامسازی (Accompaniment sections and synchronization): معمولا آهنگهای از پیش ذخیره شده شامل دو تا چهار بخش و همینطور الگوهای پر کننده (fill-in patterns) و الگوهای معرفی و پایانبندی (introduction/ending patterns) و همینطور هماهنگیهای مختلف برای بهبود جلوههای همراهی هستن.
تمپو (Tempo): پارامتریه که سرعت ریتمها، آکوردها و بقیهی چیزهای خودکار تولید شده توسط کیبورد رو تعیین میکنه. واحد این پارامتر ضرب بر دقیقه (beats per minute) است. خیلی از کیبوردها مترونومهای صوتی یا تصویری دارن تا به نوازنده کمک کنه تا تمپو رو حفظ کنه.
هارمونی خودکار (Auto harmonization): یه ویژگی که بعضی از کیبوردها دارن و به وسیلهی اون به صورت خودکار به هر نتی یه تن دیگه (secondary tones) بر اساس آکوردهای داده شده توسط سیستم همراهی، اضافه میکنن تا ایجاد هارمونی رو برای نوازندههایی که توانایی ایجاد تغییرات پیچیده با دست چپ خودشون ندارن رو سادهتر کنن.
دکمهها و غلتکها (Wheels and knobs): برای اضافه کردن جلوههای صوتی به صداهایی که به صورت پیش فرض وجود دارن، مثل: ویبراتو (vibrato)، پنینگ (panning)، ترمولو (tremolo)، پیچ بندینگ (pitch bending) و افکتهای دیگه، از دکمههای مختلف استفاده میشه. غلتکی که به صورت معمول توی کیبوردهای امروزی وجود داره برای پیچ بند است و پیچ نت رو توی محدودهی +1 و -1 تن (tone) تنظیم میکنه. غلتک پیچ یه پتانسیومتر با فنره (spring-loaded potentiometer) و سمت چپ کیبورد قرار داره.
نوارهای کششی(Drawbars): این امکان رو معمولا فقط میشه در کیبوردهای درجهی یک و گرون قیمت پیدا کرد. این ویژگی قابلیتی رو برای نوازنده فراهم میکنه تا از صداهای مدل دیجیتالی یه ارگ الکترونیک تقلید کنه. شامل نه تا اسلاید قابل ویرایش و تغییره که شبیه نوارهای چرخندهی یه ارگ چرخدندهای است و جلوههای مختلفی مثل اسپیکر روتاری (rotary speaker)، پرکاشن و ترمولو رو داره. این تنظیمات رو میشه توی حافظهی کیبورد و یا یه دستگاه ذخیرهسازی، ذخیره کرد.
شبیه ساز پیانو (Piano simulation): این ویژگی رو معمولا توی کیبوردهای خونگی یا ارگها نمیشه پیدا کرد و بیشتر مربوط به سازهای صفحهکلید دار گرونتر این خانواده مثل پیانوهای استیج و پیانوهای دیجیتال میشه. به وسیلهی این ویژگی، اونها میتونن نمونهی صدای پیانو رو به دست بدن و جلوههای مختلف صدای پیانو آکوستیک رو شبیهسازی کنن.
اکشن کیبورد(Keyboard action): مکانیسمی که به واسطهی اون نواختن کیبورد میتونه حسی شبیه به نواختن پیانو آکوسیک به نوازنده القا کنه و این اتفاق از طریق کلاویهها میافته. کلاویهها به طور کلی به نوع سنگین و نیمه سنگین تقسیمبندی میشن (این تقسیمبندی میتونه دقیقتر هم باشه و درجات بیشتر و جزئیتری داشته باشه). فاکتورهایی که توی این ویژگی تاثیر دارن، پاسخدهی به فرکانس و مقاومت هستن که مشخصا باید به تقلید از پیانو آکوستیک صورت بگیرن.
کلاویههای نیمه وزنی (Semi-weighted): اصطلاحیه که برای کلاویههایی که مثل کلاویههای بدون وزن کیبورد هستن اما اکشن فنری دارن، به کار میره. به وسیلهی اکشن فنری، کلاویه دارای کمی وزن میشه و مقاومت بیشتری پیدا میکنه.
کلاویههایی با اکشن چکش (Hammer action keys): از همون سیستمی استفاده میکنن که توی پیانوهای معمولی استفاده میشه. معمولا با متصل کردن نوعی اهرم به کلاویه به این کیفیت دست پیدا میکنن.
کلاویههایی با اکشن چکش درجه بندی (Graded hammer action key): همون کاری رو انجام میدن که مدل قبل انجام میده اما توی نتهای پایین در مقایسه با نتهای بالا احساس متفاوتی رو برای نوازنده ایجاد میکنن که این مشابه همون چیزیه که در پیانوهای آکوستیک وجود داره.
معرفی چند کیبورد برای خرید:
کیبورد کرگ – مدل: PA 1000 – حداکثر پولیفونی 128 – ورودی میکروفون – دارای آهنگهای دمو – دارای مترونوم.
کیبورد یاماها – مدل: PSR-SX700 – دارای 61 کلاویه و گسترهی صوتی 5 اکتاو – حداکثر پولیفونی 128 – دارای مترونوم – ورودی و خروجی میدی و خروجی میکروفون هم داره.
کیبورد کرگ – مدل: Korg Kross 2 – تعداد پولیفونی 120 – 128 مگابایت حافظهی داخلی – پورت میدی، میکروفون و هدفون – موتور تولید صدا: EDS-i.
برای خرید کیبورد کلیک کنید