برای خرید هنگ درام کلیک کنید

9 دی 1399

“درباره هنگ درام بخونید

هنگ (Hang) یه ساز موسیقیاییه ایدئوفون (idiophone) است. این ساز توسط فیلیکس روهنر (Felix Rohner) و سابینا شارر (Sabina Schärer) توي شهر برن (Bern) سوئیس ساخته شد و اسم کمپانی اون‌ها پن آرت هنگ‌بو (PANArt Hangbau) است. خیلی اوقات هم از این ساز با نام هنگ درام (hang drum) اسم می‌برن که تولیدکنندگان اولیه‌ش اون رو درست نمی‌دونن.

این ساز از دوتا ورقه‌ی نیترید فولاد که عمق داده شده و به هم چسبونده شدن، به وجود اومده و شکلی شبیه به یه عدسی محدب (convex lens) داره. صفحه‌ی بالایی که اسمش دینگ (Ding) است یه برآمدگی توی قسمت مرکزی داره و دور اون هفت یا هشت‌تا فرورفتگی دیگه هم وجود داره. سطح پایینی با اسم گو (Gu) شناخته می‌شه که یه سوراخ دایره‌ای وسطش داره و وقتی به قابش ضربه زده می ‌شه، صدای نت‌ها تولید می‌شه.

توی این عکس می‌تونین ساختار هنگ درام رو ببینن. تصویر بالا از کنار و تصاویر پایین صفحات دینگ (سمت چپ) و گو (سمت راست) رو نشون داده. در مورد شولدر نت هم پایین‌تر توضیح داده شده.

برای ساخت این ساز از اصول اولیه فیزیک برای ساخت صفحه‌ی فولادی استفاده شده و همین طور، جوری اصلاح شده که به عنوان یه تشدید کننده‌ی هلمولتز (Helmholtz resonator) عمل می‌کنه. اختراع این ساز نتیجه‌ی سال‌ها تحقیق روی فولاد و سازهای دیگه بوده. در طی سال‌ها سازنده‌های هنگ، به ایجاد تغییر توی اون هم از نظر شکل و هم از نظر مواد سازنده، ادامه دادن و چندین نمونه مختلف از این ساز رو تولید کردن.

اگه به بحث فیزیکیش علاقه دارین؛ این یه دیاگرام ساده از یه رزوناتور هلمولتز است.

کلمه‌ي هنگ از کلمه‌ی آلمانی – برنیایی (Bernese German) گرفته شده که خودش دوتا معنی داره. یکی از اون معانی دست و معنی دیگه، دامنه‌ی تپه است؛ که به شکل محدب ساز اشاره می‌کنه. این ساز با همین علامت تجاري ثبت شده. افزایش علاقه مردم توی سراسر دنیا به هنگ باعث شد تا گروه‌های مختلفی سازهای مشابهی رو تولید کنن که گاهی به اون‌ها عنوان هند پن (handpan) داده می‌شه که اصطلاحیه که توی سال 2007 توسط یه کمپانی آمریکایی تولیدکننده‌ی فولاد به نام پنتئون استیل (Pantheon Steel) به کار رفت.

هندپن (handpan)، هنگ درام (hang drum)، پنتام (pantam) و یوفو درام (UFO drum) اسم‌هاي مختلفی برای اعضای مختلف اما خیلی نزدیک یه خانواده‌ی موسیقیایی خیلی جوون هستن. همه‌ی این سازها از دوتا ورقه‌ی محدب که به هم چسبونده شدن، به وجود اومدن. این سازها نت‌هایی روی سطح بالاییشون و گاهی هم روی سطح پایینی‌شون دارن که با دست نواخته می‌شن.

هر کدوم از این سازها توی یه گام مشخص مثل ماژور، مینور یا هارمونیک مینور کوک شدن. برای به دست اوردن یه صدای خوب؛ نیاز به هیچ دانش تئوری موسیقی خاصی نیست؛ چون توی یه گام نت غلطی وجود نداره. این ویژگی ساز این امکان رو به نوازنده‌ها می‌ده که بتونن کاملا با الهام گرفتن، بداهه‌نوازی کنن. خیلی از نوازنده‌ها از این ساز برای مدیتیشن استفاده می‌کنن. صدای اون حالت درمانگری داره؛ درست مثل صدای سازهای سنتی.

هر ساز با کیفیت، نت‌های تنظیم شده‌ی هارمونیک داره و می‌متونه به طور جداگانه نواخته بشه و همین طور یه سوراخ تنظیم شده توی ورقه‌ی پایینی قرار داره که با تاثیر هلمولتز قابل نواختنه و صدایی مثل درام اُدو (udu drum) تولید می‌کنه. بعضی از سازنده‌ها  اسم این سوراخ رو پورت (port) یا گو (gu) گذاشتن.

تصویر یه اُدو درام

تولید کمپانی LP

مدل: 1400-MB

این ساز صدای غنی، اثیری و خلسه‌آوری داره که در همه‌ی جهات پخش می‌شه و شنوندگان رو مجذوب خودش می‌کنه.

کی و کجا ساخته شد؟

مسیری که این ساز برای پیشرفت طی کرده، از تمام دنیا گذشته و همین طور با بعضی دیگه از آلات موسیقی هم مرتبطه که بعضی از اون‌ها خیلی جدید و بعضی دیگه‌شون خیلی قدیمی هستن.

اکثر مردم به این که اولین سازندگان هندپن، فیلیکس روهنر و سابینا شارر هستن؛ باور دارن. اون‌ها سازنده‌هاي استیل پن بودن و همین طور چند ساز مختلف رو هم ابداع کرده بودن. فیلیکس از سال 1976 توی سوئیس شروع به ساخت استیل پن کرد و توی دهه‌های 1980 و 1990 میلادی، آلات موسیقی فولادی زیادی رو برای گروه‌های مختلف تولید کرد. اواخر دهه‌ی 1990، نوازنده‌ی سازهای کوبه‌ای دستی، به نام رِتو وبر (Reto Weber) پیش فیلکس و سابینا اومد و یه ایده داشت برای این که ورق استیل رو تبدیل به یه چیز ظرف مانند کنن و که بشه یه سری نت‌ها رو با دست روی اون اجرا کرد. ایده در واقع این بود که صدای گاتام (Ghatam) هند جنوبی رو با صدای پن‌های استیل ترکیب کنن. بعد از چندین تجربه سابینا و فیلیکس، مادر هنگ (mother Hang) رو ساختن.

کلمه‌ی هنگ (Hang) از یه کلمه‌ی آلمانی – برنیایی به معنی دست (Hand) گرفته شده و اصطلاح هنگ‌ درام هنوز هم به شدت رایجه، گرچه که استفاده از اون توسط مخترعینش همیشه نهی شده.

سوکانا رامگل (Sukkanya Ramgol)

نوازنده‌ي گانام، که یه ساز مربوط به جنوب هنده.

توی این تصویر سمت راست روی زمین، گاتام رو می‌بینین. سمت چپ روی زمین، مادرهنگ.

بالا هنگ‌هایی رو می‌بینین که به ترتیب از سمت راست؛ تولید سال‌های 2005، 2006 و 2007 هستن.

برای جمع بستن هنگ درام از کلمه‌ی هنگ هنگ (Hang Hang) استفاده می‌شه.

تولیدی هنگ پن‌آرت (PANart)

فیلیکس و سابینا تولید استیل پن رو توی سال 2001 متوقف کردن و شروع به ساخت نسل اول سازهای هنگ کردن. یکی از اون نمونه‌ها رو توی عکس بالا می‌شه دید (بالا سمت راست). اون‌ها توی همون سال 2001 هنگ رو توی موزیکمس (Musikmesse) توی فرانکفورت (Frankfurt) معرفی کردن. از سال 2001 تا 2005 اون‌ها حدود 45 نمونه صدایی مختلف از ساز هنگ رو تولید کرد و بیشتر روی گام‌های موسیقی‌های قومی و بومی مثل: آکه بونو (Ake bono)، حجاز (Hijaz)، پیگمی (Pygmy)، ملوگ (Melog) و ژی ‌دیاو (Zhi Diao) تمرکز کردن. این سازها همشون هشت‌تا نت دارن که توی یه شکل دایره‌ای، دور یه نت که توی مرکزه، قرار گرفتن که به اون نت که توی مرکز قرار گرفته؛ دینگ گفته می‌شه. طبق گزارش‌هایی که هست؛ فیلیکس و سابینا از نسل اول هنگ هنگ 5000 نمونه تولید کردن.

این هنگ از تولیدات نسل اول هنگ توسط کمپانی پن‌آرت است.

این ساز توی گام آکه‌بونو طرحی و ساخته شده.

نسل اول این ساز توسط یه سری از توزیع کننده‌های منتخب توی سراسر دنیا به فروش می‌رسیدن. توی سال 2005 که مردم فیلم‌هایی از این ساز رو توی شبکه‌های مختلف اجتماعی دیدن، محبوبیت این ساز بیشتر شد. چیزی که حتی هنوز هم از خیلی از مردم شنیده می‌شه اینه که: من این فیلم رو از این ساز شگفت‌انگیز دیدم و باید یکی از اون‌ها داشته باشم.

وقتی که پن‌آرت شروع به ساخت نسل دوم ودر نهایت نسل سوم هنگ کرد؛ به دست آوردن یکی از اون‌ها سخت‌تر و سخت‌تر شد. پن‌آرت به خریداران احتمالی خودش یه نامه می‌نوشت و از اون‌ها درخواست می‌کرد تا انگیزه‌ها خواسته‌های خودشون رو برای خرید ساز توضیح بدن. خریداران بعد از اون برای ماه‌ها و سال‌ها با این امید منتظر می‌موندن تا یه جواب دریافت کنن و برای خرید ساز ازشون دعوت بشه که به برن سوئیس برن.

همکاری بیشتری بین علم و هنر لازمه تا سازندگان دیگه‌ای هم برای هنگ در آینده وجود داشته باشن. – فیلیکس روهنر – 2007

آیا هنگ همون هندپن است؟

پن‌آرت بارها اعلام کرده که هنگ همون هندپن یا استیل‌پن نیست. اون‌ها گفتن که هنگ‌ها به شیوه‌ای کوک شدن که از شیوه‌ی کوک هندپن و استیل‌پن متفاوته و نوع ساختار و طرح کلی استفاده شده توی هنگ با اون‌ها متفاوته. عمل‌کرد علمی اون‌ها یه سوال بود تا این‌ که آنتونی آچونگ (Anthony Achong) نویسنده‌ی کتاب راز استیل‌پن‌ها (Secrets of the Steel Pan) توی کتابش در مورد تکنولوژی ساخت اون‌ها صحبت کرد و توی پایان کتابش این جوری توضیح داد که هنگ یه استیل پن است که گستره‌ي موسیقیایی محدودی داره (فقط رجیسترهای پایین) و دلیلش هم شیوه‌ي نواختن اونه که به صورت مستقیم توسط دست اتفاق میافته. علاوه بر این بقیه‌ی سازنده‌ها، از تکنیک‌های پن‌آرت که برای عموم منتشر شدن؛ برای شکل دادن به صفحه‌ها، طراحی و تنظیم سازهایی که می‌ساختن استفاده کردن، بعضی از اون‌ها تا حدی بر مبنای طرح‌های پن‌آرت کار کردن که صدایی که هنگ ساخته‌ی اون‌ها تولید می‌کنه، می‌تونه کاملا شبیه به ساخته‌های پن‌آرت باشه.

به طور کلی مردم هنگ، هندپن و پنتام رو به عنوان خانواده‌ی یه ساز می‌شناسن و در عین حال ممکنه هر تولیدکننده هم اسم تجاری خودش رو روی اون‌ها بذاره.

هنگ‌های قبل از پن‌آرت (تاریخچه‌ی اولیه استیل‌پن‌ها)

هنگ، خیلی دور از چیزیه که بخوایم بهش لقب یه اختراع تازه رو بدیم. طبق چیزی که بالاتر از آچونگ نقل کردیم؛ هنگ در واقع یه استیل‌پن با ساختار منحصر به فرده. برای همین پس، زمانی که در مورد تاریخچه‌ی هنگ، هندپن یا پن‌تام صحبت می‌کنیم؛ مهمه که ما ببینیم چه قدم‌هایی برداشته شده تا استیل‌پن ساخته بشه.

اول از همه باید سراغ ترینیداد و توباگو بریم که خواستگاه استیل‌پن بوده. توی این جزایر اوایل دهه‌ی 1900 استفاده از آلات موسیقی ممنوع شد. در مخالفت با این ممنوعیت مردم محلی شروع کردن تا چیزهای مختلفی رو پیدا کنن که بشه ازشون به عنوان یه نوع درام (Drum) استفاده کرد(ساز کوبه‌ای). از اون جایی که تولید نفت توی این جزایر چیز خیلی مهمیه، زمان زیادی نگذشت که مردم محلی شروع کردن از بشکه‌های نفت برای نواختن استفاده کنن. بعد از یه مدت یه سری از افراد شروع کردن به این بشکه‌ها شکل‌های متفاوت بدن تا بتونن از اون‌ها صداهای مختلفی تولید کنن. سال‌ها بعد، الی مانت (Ellie Mannette) که بعدها به عنوان پدر استیل‌پن‌های مدرن شناخته می‌شد؛ سال‌ها وقت گذاشت تا درام‌هایی که از بشکه‌های نفت ساخته شده بودن رو تبدیل به یه ساز موسیقیایی بکنه. زمانی که توی سال 2012 مارک گارنر (Mark Garner) اون رو دید، الی بهش گفت که دلم می‌خواد آهنگ ماری یه بره‌ی کوچولو داشت (Mary had a little lamb) یا هر آهنگ دیگه‌ای رو بتونم با استیل‌پن اجرا کنم. قبل از این که وجود پن‌یاردها (Pan Yards) برای تولید استیل‌پن‌ها توی جزیره رایج بشه؛ اون‌ها رو اطراف باتلاق‌های پر از پشه‌ی ترینیداد می‌ساختن و با گوش کوک‌شون می‌کردن.

تصویر مربوط به دوره‌های اول کار الی به همرا گروه اُوال بویز (Oval Boys) توی سال 1944.

عکس توسط عکاس معروف اندی نارل (Andy Narell) گرفته شده.

الی توی تصویر با فلش آبی نشون داده شده.

توی اون روزها تمرکز اولیه‌ی الی روی کوک بنیادین  هر نت بود و او به ساخت تنها ساز آکوستیک توی قرن  بیستم کمک زیادی کرد.

با نگاه به بیش از نیم قرن از آغاز فروتنانه من در این شکل هنری منحصر به فرد، هیچ کس در آن دوره نمی توانست رشد سریع این ساز را تصور کند. طی سال‌هایی که مهار‌‌ت‌هایم را رشد می دادم، تمام ذهنیت من این بود که دانش خود را برای پیشرفت این ابزار با دیگران در میان بگذارم. ” – الی مانت

به عنوان یک یادداشت فرعی

قبل از این که اولین ساراز (Saraz) توی سال 2012 متولد بشه، مارک گارنر سراسر دنیا رو سفر کرد تا تعدادی از بهترین سازنده‌های استیل‌پن‌ها رو ببینه و کارشون رو تماشا کنه که الی مانت هم جز اون‌ها بود. مارک واقعا مفتخر بود از این که تونسته یه زمانی رو الی بگذرونه و از نزدیک ببینه که اون چطور بقیه رو برای تنظیم کردن سازها، حتی توی سن 84 سالگی راهنمایی مي‌کنه. توی تصویر پایین می‌بینین که مارک یه مدل هالو هندپن (Halo Handpan) رو که توسط شرکت پنتئون استیل (Pantheon Steel) ساخته شده رو به الی معرفی کرده.

سبک طراحی و ساخت اون با مدل‌هایی که قبلا الی دیده بود و با اون‌ها اجرا کرده بود تفاوت داشت و مارک گفته که این تجربه مثل آوردن یکی از فرزندان بزرگ الی برای دیدن او برای اولین بار بود.

الی مانت توی 29 آگوست 2018، توی سن 90 سالگی درگذشت.

به رشد رسیدن استیل‌پن

بعد از سال‌ها اصلاحات، نه تنها توسط الی بلکه توسط افراد زیاد دیگه‌ای از جمله: وینستون اسپری سیمون (Winston Spree Simon) و آنتونی آچونگ، این ساز به پیشرفت خودش ادامه داد. طبق چیزهایی که ما شنیدیم؛ اولین بار توی دهه‌ی 1960 بود که یه نفر شروع به تنظیم هارمونیک یه اکتاو به همراه تنظیم بنیادین هر نت کرد. بعد از گذشت حدود 10 تا 15 سال دیگه استفاده از فرکانس‌های دیگه توی محورهای کوتاه‌تر و عمودی نسبت به اکتاو، بین سازنده‌ها رایج شد. این فرکانس سوم در نهایت به پنج ترکیب، تبدیل شد که می‌شه اون رو توی هندپن‌های با کیفیت بالا پیدا کرد. البته هنوز هم سازنده‌های استیل‌پن و هندپن‌هایی که هستن که سازها رو توی فرکانس‌های درجه‌ی دوم، سوم و چهارم اکتاو و توی محور کوتاه تنظیم می‌کنن. در نتیجه‌ی این نتی داریم با صدای شبیه به گریه که در کل باعث می‌شه تا به این سازها کم کیفیت گفته بشه. توی هارمونیک اولیه از نسبت‌های بنیادین، اکتاو و ترکیب پنجم، یه چیزی شبیه به جادو وجود داره.

نسبت فرکانس‌های 1:2:3 در نت‌های استیل‌پن و هندپن

اگه فیزیک پایه‌ی موج رو در نظر بگیریم، بنیاد اون یه موجه که توی دیاگرام پایین توی لایه‌ی اول نشون داده شده. اکتاو دقیقا دو موجیه که از نظر فرکانس با موج بنیادین یکسان هستن و توی دیاگرام توی لایه‌ی دوم نشون داده شده و در آخر ترکیب پنجم، سه موج با فرکانس برابر با موج بنیادینه که لایه‌ی سوم توی دیاگرامه. این نسبت 1:2:3 ساده‌ترین نسبت هارمونیک ممکنه و شاید دلیل جادوی صدای بعضی از استیل‌پن‌ها یا هندپن‌ها هم همین باشه.

تنظیم فرکانس‌های بیشتر

توی دهه‌ی 1990، سازنده‌های بزرگ استیل‌پن‌ها شروع به تنظیم فرکانس های اضافه، در لبه‌ي نت‌های بزرگ‌تر کردن. امروزه معمولا اون‌ها رو با اصطلاح شولدر تن (shoulder tones) می‌شناسن. توی استیل‌پن‌های اولیه که شولدر تن داشتن؛ به طور معمول به اکتاو هارمونیک دوم هم دست پیدا می‌کردن. برای مثال، اگه نت بنیادی (اصلی) می3 بود که می4 رو در در اکتاو هارمونیک خودش داشت؛ پس به شکل ایده‌آل شولدر تن باید می5 می‌بود. اکتاو دوم دقیقا چهار لوپ توی همون فضایی که لوپ اصلی قرار داره، واقع می‌شه.

در حالی که توی نمونه‌های اولیه استیل‌پن‌ها مدل‌هایی بود که شولدر تن داشتن و از نظر تنظیم بسیار به هم نزدیک بودن؛ اولین سازنده‌ی هندپن که به طور جدی شولدر تن‌ها رو روی نت مرکزی تنظیم کرد، ویکتور لوینسون (Victor Levinson) خالق اس‌پی‌بی (SPB) بود. اژان (Ezhan) از اکو ساند اسکالپچر (Echo Sound Sculpture) خیلی از او عقب‌تر نبود. مارک گارنر توی سال 2013  یاد گرفتن تنظیم شولدرتن‌ها رو شروع کرد. مارک و جاش از سال 2015 شروع به تنظیم شولدرتن‌ها روی نت مرکزی ساراز کردن. تخمین زده می‌شه که امروز کمتر از ده درثد سازنده‌های هندپن و پن‌تام می‌تونن شولدرتن‌ها رو روی سازهاشون تنظیم کنن.

تاریخچه‌ی سازهای گانگ (Gong) و گیملان (Gamelan)

تکنولوژی ساخت هنگ، هندپن و پن‌تام خیلی شبیه به استیل پن است. چون؛ هر دو با متغیرهای فوق‌العاده مشابه تنظیم و ساخته می‌شوند ؛ با این حال عموال دیگه‌ای هم هستن که کاملا روی هندپن تاثیرگذار بودن. تاثیر قابل توجهدیگه ساختار گنبدی شکل مرکز سازهای گونگ و بعضی از گیملان‌ها بود. قدمت این ساختارهای گنبد مانند برای هر دو ساز، به چند صد سال قبل برمی‌گردد. این ساختار گنبد شکل همین طور توی دهه‌ی 1990 توسط پن‌آرت برای کنترل نت‌ها و ساختار قسمت بالایی برای دست پیدا کردن به صدای گرم‌تر و با تنالیته و طنین کنترل شده‌تر توی استیل‌ پن‌ها استفاده شد. برای پن‌آرت یه انتقال طبیعی بود که زمان ساخت اولین نسل هنگ‌ هم از همون ساختار استفاده کنه.

توی تصویر ساز گیملان رو می بینین.

اسم‌های هندپن، پن‌تام و یوفو درام، از کجا اومدن؟

هندپن: بعد از اونکه هنگ ساخته شد، افراد زیادی سعی کردن تا سازهای شبیه به اون رو بسازن. گفته می‌شه که مارکو دلا راتا (Marco Della Ratta) اولین کسی بود که سعی کرد یه ساز اون شکلی توی سال‌ 2002 یا 2003 بسازه. حوالی سال 2007، کایل کاکس (Kyle Cox) و جیم داسین (Jim Dusin) از پنتئون استیل (Pantheon Steel)، لوئیس مارتین اگوگورن گاریدو (Luis Martin Eguiguren Garrido) از بل‌آرت (Bellart) و فیلیپ میاگنات (Philippe Maignaut) از اسپیس درام (Spacedrum) هر کدوم سعی کردن تا یه ساز مشابه بسازن. وقتی که تعداد بیشتری شروع به ساخت این نمونه‌ی خاص از استیل‌پن‌ها کردن؛ پن‌آرت اعلام کرد که اون‌ها نمی‌خوان اسم تجاری هنگ یا هنگ درام برای هر سازی که توسط هر کس ساخته می‌شه به کار بره و این عنوان فقط باید به یه مدل خاص اشاره کنه. این توی همون زمانی بود که یه وبلاگ هم با عنوان Hangblog.org ساخته شده بود و به طور مشخص برای هنگ بود که توسط پن‌آرت تولید می‌شد. خیلی از راه‌اندازی این وبلاگ نگذشته بود که وبلاگ handpan.org توسط کایل کاکس از پنتئون استیل، راه‌ انداخته شد.

“بدیهی بود که مبتکران نمی‌خواستند نام نام تجاری آن‌ها به عنوان یک اصطلاح عمومی استفاده شود، بنابراین باید یک اصطلاح جدید اختراع می‌شد. از آن‌جا که شکل اصلی استیل‌ پن در ترینیداد و توباگو به وجود آمده است، من با احترام سعی کردم کلمه “پن” را وارد کنم. از آنجا که نواختن این ساز با “دست” انجام می‌شود کاملاً واضح به نظر می‌رسید که باید آن را “هندپن” بنامیم. ” – کایل کاکس

پن‌تام: اصطلاح پن‌تام در اصل توسط توزیع کننده‌ی هنگ پن‌آرت توی اسرائیل استفاده شده. این اصطلاح ترکیبی از استیل پن و گاتام (یه نوع درام سفالی از جنوب هند) است. این اصطلاح زمانی رایج شد که ویکتور لوینسون، سازنده‌ي اس‌بی‌پی از اون توی سال 2014 برای توصیف و نام‌گذاری ساز خودش استفاده کرد.بعد از اون سازنده‌های دیگه هم از این اصطلاح استفاده کردن در حالی که امروز اصطلاح‌های هندپن و هنگ‌ درام، خیلی رایج‌تره.

یوفو درام: به نظر میاد این اصطلاح در نتیجه‌ی افرادی که اسم ساز رو نمی‌دونستن و با جستجوی آنلاین اون سعی در کشف اسم ساز داشتن، به وجود اومده. شکل ساز بدون شک شبیه به تصویرهاییه که همیشه از یه جسم پرنده‌ي ناشناس یا بشقاب پرنده که توی اون پر از آدم فضایی‌ها ست، دیدیم. با این که به نظر میاد امروز خیلی راحت بعضی از مردم با دیدن این ساز این اصطلاح رو به کار می‌برن، اما اولی که اون به طور عمومی معرفی شد تقریبا شنیده نمی‌شد که کسی از این اسم براش استفاده کنه.

امروز از چه اصطلاحی استفاده می‌شه؟

امروز بسیاری از نوازنده‌ها و حتی سازنده‌ها هندپن، هنگ درام و پن‌تام رو به جای هم به کار می‌برن و از اون نه تنها برای این ساز بلکه برای اشاره به تانگ درام (tongue drum ) هم استفاده می‌کنن. بعضی از سازنده‌ها ترجیح می‌دن که سازهاشون با یکی از این اسم به طور مشخص شناخته بشه؛ در حالی که سازنده‌های دیگه به سادگی هیچ اهمیتی نمی‌دن. اما الان طبق چیزی که گوگل ترند نشون می‌ده، با اختلاف زیاد اصطلاح هنگ درام برای سال‌ها رایج‌ترین بوده؛ البته از سال 2017 به بعد اصطلاح هندپن هم تقریبا به همون اندازه رایج شده. توی سال 2018 به خاطر اسم استند پن‌تام که یه نوع استند برای هنگ درام و تانگ درام است؛ اصطلاح پن‌تام هم گسترش پیدا کرد.

آیا هنگ، هندپن و پن‌تام درام محسوب می‌شن؟

از لحاظ فنی، نه. از نظر آکوستیک یا ساختار فیزیکی، اون‌ها شبیه به درام نیستن. این ساز‌ها از نظر دسته‌بندی سازهای موسیقی، توی دسته‌ی سازهای ایدئوفون قرار می‌گیرن. اکثر سازهای کوبه‌ای (پرکاشن) که درام نیستن، توی دسته‌ي ایدئوفون‌ها قرار می‌گیرن. توی این دسته سازها صدا با ویبراسون تمام ساز تولید می‌شه. اما درام از نظر فنی توی دسته‌ی ممبرافون (membranophone) قرا می‌گیره که با برخورد چیزی مثل استیک یا دست یا با زخمه خوردن، صدا تولید می‌کنه. سوالی که پیش میاد اینه که، پس چرا به اون‌ها درام گفته می‌شه؟ جواب ساده‌ش اینه که این اصطلاحیه که افراد زیادی از جمله خود موزیسین‌ها برای اشاره کردن به اکثر سازهای کوبه‌ای به کار می‌برن. اصطلاحاتی مثل ممبرافون و ایدئوفون به ندرت به کار می‌رن و خیلی کمتر از اون درست فهمیده می‌شن. یه موضوع دیگه هم اینه که تصویر کنین شما این ساز رو می‌بینین و ازش خوشتون میاد اگه هنگ رو سرچ کنین؛ با کلی اطلاعات مواجه می‌شین که هیچ ربطی به هنگ درام یا هندپن ندارن و این هم یکی دیگه از دلایلیه که باعث شده اصطلاح هنگ‌درام بیشتر به کار بره. بسیاری از نوازنده‌های خوب هندپن، هنگ و پن‌تام از تکنیک‌هایی استفاده می‌کنن که مستقیما از تکنیک‌های نوازندگی فریم درام (frame drum) و تبلا (tabla) و یا ریتم‌های کنگا (conga)، دجمبا (djembe) و درام‌ست گرفته شده. محبوبیت این ساز بین درامرها و نوازنده‌های کوبه‌ای باعث به وجود اومدن پلی بین این کلمات شده که اگرچه از نظر فنی درست نیستن اما همچنان به کار می‌رن.

“راهنمای خرید هندپن یا هنگ درام”

قیمت یه هنگ درام چقدره؟

به عنوان یه ساز دست ساز، هندپن ساز گرونی محیوب نمی‌شه. بلکه خیلی ارزون هم هست. 90 درصد هندپن‌ها قیمتی بین 1500 تا 3000 دلار دارن. مشکل بزرگ اینه که این ساز آن قدر طرفدار داره که بعضی‌ها از اون به عنوان یه فرصت برای پول درآوردن استفاده می‌کنن. برای همینه که گاهی سازهایی رو می‌بینین که بعضی تولیدکننده با قیمت خیلی بالایی عرضه می‌کنن که نسبت به امکاناتی که ساز در اختیارتون قرار می‌ده، قیمت زیادی و نامعقولیه. به زبان دیگه در واقع کیفیت بالا همیشه با قیمت بالاتر همراه نیست. به همین دلیل ممکنه که شما یه ساز معرکه با قیمت 1500 دلار پیدا کنین یا یه ساز 3000 دلاری که کیفیت چندان مطلوبی هم نداره. اما نگران نباشین؛ با یه کم تمرین گوش‌هاتون می‌تونن واقعا کمک خوبی برای شما باشن.

چطوری هندپن انتخاب کنیم؟

خب این سوال خیلی بزرگیه و یه جواب راحت و سر راست براش وجود نداره. ما نگران نباشین، با در نظر یه سری ملاحظات و تحقیق درباره‌شون راحت می‌تونین تصمیم بگیرین.

به گوش‌هاتون اعتماد کنین: به تعداد زیادی ویدیوی اجرای با هنگ درام و به نوازنده‌های مختلف گوش کنین. از یه هدفون استفاده کنین تا صداها رو خیلی خوب و دقیق بشنوین. به جزئیاتی مثل: تنالیته، ساستین، کوک، بالانس بین نت‌ها، دینامیک ساز و غیره خوب توجه کنین. ان باعث می‌شه که گوش‌هاتون تیزتر بشه و نسبت به صدا حساس‌تر. هرچی ویدیو‌های بیشتریی ببینین راحت‌تر می‌تونین تفاوت بین صدای سازهای‌ مختلف رو تشخیص بدین. شاید تا حدی محبوبیت ویدیو که براساس لایک و این‌ها مشخص می‌شه هم بتونه نشون بده که کیفیت صدا چقدر خوبه، البته اینو در نظر داشته باشین که ویدیو به دلیل نوازندگی ساز محبوب شده باشه نه چیز دیگه و خب قطعا می‌تونین سزاغ ویدیوهای نوازنده‌های مطرح برین.

به دانشی که به دست میارین اعتماد کنین: هفت‌تا نکته‌ی خیلی مهم در مورد هندپن هست که کیفیت اون رو نشون می‌ده: 1) کوک (Tuning) 2) طنین (Timber) 3) ساستین (Sustain) 4) بالانس (Balance) 5) An absence of cross-talk 6) گستره‌ی صدایی (Dynamic Range) 7) هارمونیک (Harmonics precision)

به انگشت‌هاتون اعتماد کنین: صورت ایده‌آل این که حتما قبل از خرید، ساز رو امتحان کرده باشین. از دوستانی که هندپن دارن بخواین که کمی سازشون رو در اختیارتون بذارن یا اگه جشنواره، فستیوال یا گردهمایی از نوازنده‌ها پیدا می‌کنین که توی اون همچین امکانی به شما داده می‌شه که کمی با ساز کار کنین؛ حتما قبل از خرید ساز دنبالش برین. یه هنگ درام خوب نواختنش راحته و حتی به عنوان یه مبتدی می‌تونین باهاش صدای خوبی تولید کنین.

به نیازهاتون توجه کنین: گام‌های مختلفی که هندپن‌ها توی اون‌ها تنظیم شدن خیلی زیاده. بعضی از اون‌ها ممکنه صدایی که تولید می‌کنن برای گوش شما ناآشنا باشه و حس خوبی بهتون نده. خب این‌ جا باز برگردین به ویدیوهایی که نگاه می‌کنین؛ جدا از کیفیت ساز گام‌هایی که آهنگ‌هایی توی اون‌ها می‌شنوین و دوست دارین رو هم یادداشت کنین. شما ممکنه گام مینور یا ماژور، صدای ملو یا ضد ضرب، صدای باس یا شفاف، نوای شرقی، جاز، بلوز، سلتیک یا هرچیز دیگه‌ای رو ترجیح بدین.

برای این که این لیست رو کوتاه کنین و به یه نتیجه برسین از خودتون بپرسین که ساز رو برای چی می‌خواین؟ آهنگساز؟ دورهمی؟ ریکس کردن و مدیتیشن؟ برای همراهی با ساز دیگه که الان می‌نوازین؟ در آخر این که اون قرار برای شما کار کنه و با توجه به این که چی ازش می‌خواین، انتخاب بهتری می‌تونین داشته باشین.

چطوری مواد اولیه مناسب که هنگ درام باهاشون ساخته شده رو پیدا کنیم؟

به طور کلی 4 تا ماده‌ی اصلی هست که برای ساخت هنگ درام از اون‌ها استفاده می‌شه:

فولاد خام (Raw steel)

موارد مثبت: به طور کلی مقرون به صرفه‌ترینه.

موارد منفی: مستعد زنگ‌زدگیه وو برای همین به مراقبت بیشتری احتیاج داره. برای افرادی که توی مناطق مرطوب یا نزدیک دریا زندگی می‌کنن، گزینه‌ی خوبی نیست. همین طور در طول زمان ممکنه از نظر کوک و پایداری دچار مشکل بشه.

هندپن از جنس فولاد خام

دارای 8 نت

کوک فا مینور

اندازه‌ی بزرگ

برند:  چاکرا گلکسی (Chakra Galaxy)

فولاد روکش‌دار

موارد مثبت: وزنش از بقیه‌ی موارد کمتره و برای همین جابجا کردنش راحت‌تره و همین طور مقرون به صرفه هم است.

موارد منفی: اگه سطحش دچار آسیب بشه، روکش از بین می‌ره و در معرض زنگ‌ردگی قرا می‌گیره. به طور کلی پاسخ‌دهی نسبت به ضربه‌ش کمه و گستره‌ی دینامیک کمی هم داره.

فولاد نیترید (Nitrided steel): ماده‌ی سازنده‌ی هنگ درام‌های اصلیه و هنوز هم محبوب‌ترین گزینه‌ است.

موارد مثبت: در برابر زنگ‌زدگی مقاومه. ساستین کمتری داره و برای همین مناسبه نوازنده‌هایی که ضرب بالا اجرا می‌کنن.

موارد منفی: هنوز هم به مراقبت در برابر زنگ‌زدگی احتیاج دارن. بهترین انتخاب برای کسانی که می‌خوان آروم و ملودیک اجرا کنن، به حساب نمیان.

هندپن از جنس فولادنیترید

دارای 9 نت

برند: سولو

این ساز قیمتی حدود 2500 دلار داره.

فولاد ضد زنگ:

موارد مثبت: به شکل استثنائی در برابر زنگ‌زدگی مقاوم هستن حتی در زمانی که سطح اون‌ها آسیب ببینه. بنابراین به تعمیر و نگهداری خاصی نیاز ندارن. بیشترین ساستین رو دارن و بنابراین برای اون‌هایی که می‌خوان آروم و ملودیک اجرا کنن، گزینه‌ی خیلی خوبی به حساب میان.

موارد منفی: کار کردن باهاشون سخت‌تره و برای همین کیفیت و پایداری اون‌ها به سازنده‌شون بستگی داره.

به طور کلی گران‌تر هستن و دوام بهتری دارن و برای افرادی که نمی‌خوان با ضرب بالا اجرا کنن مناسبن.

در نهایت همه‌ی این‌ها به شما برمی‌گرده که با توجه به نیازی که دارین بهترین مواد اولیه که مناسبتون هست رو انتخاب کنین.

چطوری اندازه‌ی هنگ درام رو انتخاب کنیم؟

اندازه‌ی هنگ درام حداقل توی موارد راحتی، گستره‌ی صدایی و سختی نواختن، تاثیرگذاره. بهتره چندتا نکته‌ی پایین رو در نظر بگیرین:

تعداد نت‌ها: در حالی که از نظر کیفیت صدا، تفاوتی بین هنگ درام‌های بزرگ و کوچک نیست؛ اگه شما دنبال تعداد نت‌های بیشتر که امکان‌های نوازندگی بیشتری رو در اختیار شما بذارن، می‌گردین؛ احتمالا برای شما بهتره که سراغ یه هنگ درام با اندازه‌ی بزرگ‌تر برین.

گام: هنگ درام‌های بزرگ‌تر به شما گام‌های پایین‌تر و با رزونانس بیشتر می‌دن، در حالی که هنگ درام‌های کوچک‌تر معمولا صدای زیرتری به شما می‌دن.

فیزیک بدن نوازنده: اگه شما جثه‌ی کوچکی دارن یا برای یه بچه دارین ساز می‌خرین یا از نظر فیزیکی دچار مشکل یا محدودیتی هستین، هنگ دارم‌های کوچک احتمالا گزینه‌ی بهتری برای شما باشن چون جابجا کردن و حمل کردنشون راحت‌تره. استفاده از هنگ درام کوچک‌تر برای کسانی که بازوها یا پاهای کوتاه‌تری هم دارن راحت‌تره و حتی کمی چاق هستین، احتمالا نگه داشتن یه هنگ درام بزرگ برای زمان طولانی و اجرا با اون براتون سخت باشه، پس یا باید همه‌جا با خودتون استند هنگ درام ببرین یا این که نمونه‌های کوچک‌تر رو تهیه کنین.

سفر: اگه زیاد سفر می‌رین و قصد دارین سازتون رو هم با خودتون ببرین، هند پن‌های کوچک‌تر وزن کمتری دارن و احتمالا بتونین اون‌ها رو راحت توی کیف‌هاتون قرار بدین و با خودتون داخل هواپیما، قطار یا هر وسیله‌ی دیگه‌ای ببرین.

چطوری تعداد نت‌های هنگ درام/ هندپن رو انتخاب کنیم؟

به طور معمول هنگ درام‌ها بین 8 تا 10 نت، دور دینگ دارن. اما امروز می‌تونیم هندپن‌هایی رو ببینیم که 20 تا یا حتی تعداد بیشتری نت رو روی صفحه‌ی بالایی و پایینی‌شون دارن.

حداکثر تعداد نت‌ها مربوط می‌شه به سلیقه و تکنیک نوازنده و هم سازنده. بعضی‌ها ترجیح می‌دن زیاد پیچیده‌ش نکن و فقط از صدای ساز لذت ببرن اما بعضی‌ها هم می‌خوان خودشون رو به چالش بکشن و تا جایی که امکان داره پیش برن. البته سازنده‌ها ممکنه با توجه شکل و ساختار ساز، ماده‌ی اولیه و فرکانس ساز محدود بشن.

از نظر فنی هرچی تعداد نت‌های بیشتری داشته باشین این امکان وجود داره که در مقابل ایرادهای جزئی هم وجود داشته باشه. سازنده‌هایی هم هستن که غول‌های واقعا زیبایی از این ساز ساختن، مثل: آیاسا (Ayasa)، یشاما (Yishama)، جن بورن (Jan Borren) و دیگران. با این که واضح به نظر میاد اما شاید بد نباشه که بگیم؛ برای هر نت که سازنده اضافه می‌کنه، پول بیشتری هم دریافت می‌کنه، به طور معمول می‌تونین انتظار داشته باشین که؛ برای هر نت اضافه چیزی بین 50 تا 100 دلار بپردازین.

نکته‌ی مثبت اینه که هرچی نت‌های بیشتری داشته باشین گزینه‌های بیشتری برای اجرا دارین. چیز خوبیه که چندتا نت  پایین داشته باشین تا بتونین از یه گام به گام دیگه برین یا حالت‌های مختلفی رو توی اجرا بتونبن به دست بیارین.

برای یه مبتدی، در درجه‌ی اول تعدا مناسب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *