ویولن آکوستیک

 

برای خرید ویولن آکوستیک کلیک کنید

 

7 مهر 1399

 

"درباره ویولن آکوستیک بخونید"

 

 

ويولن در لغت نامه‌ كمبريج اين گونه تعريف شده: يك ساز چوبي با چهار تار (سيم) كه روي دسته‌ي آن قرار گرفته اند و با حركت آرشه بر روي سيم‌ها نواخته مي‌شود. از آن جا كه به معني لغوي ويولن اشاره كرديم، شايد بد نباشد كمي هم به ريشه‌ي اين كلمه بپردازيم.

 

 

 

كلمه‌ي ويولن از “Vitula” لاتين گرفته شده كه از ريشه‌ vitulare و به معني آواز يا شادي است و احتمال دارد با الهه‌ي رومي شادي و سرور به همين نام، بدون ارتباط نباشد. ويتولا همچنين به معني گوساله نيز هست، كه احتمالا به اين كه تارها از جنس روده‌ گوساله ساخته مي‌شده مربوط مي‌شود. كلمه‌ Vitula، به fides به معناي تار يا عود (لوت) تبديل شد و پس از آن در انگليسي قديم به fidula وfithela  سپس در انگليسي مدرن به واژه‌ي fiddle رسيد. شايد كمي تعجب آور باشد كه كلمه‌ي لاتين fidicula به معني عود كوچك، به شيوه‌اي براي بستن بردگان براي شكنجه نيز دلالت داشته.

كلمه‌ي ويتولا به طور جداگانه وارد زبان فرانسه نيز شد و به شكل ديگري تكامل و تغيير يافت. اين كلمه در فرانسه قديم به صورت Vielle درآمد و در قرون وسطي به vyell تبديل شد. اين لغت به عنوان يك اصطلاح عمومي براي خانواده ويول به كار مي‌رفت و در نهايت تبديل به ويولن شد.

بخشي از اهميت به تاريخچه‌ اين لغت در اين است كه بتوان از زمان نوشته شدن قطعات براي ويولن و ويولنسل اطمينان حاصل كرد. از آن جا كه به نظر مي ‌آيد از اواخر قرن شانزدهم اصطلاح ويولن به ويولنسل هم اشاره داشته، پس بايد در نظر داشت كه احتمالا برخي از قطعاتي كه گمان مي‌كنيم براي ويولن نوشته شده‌ اند؛ در اصل براي ويولنسل نوشته شده اند.‌

 

 

"تاریخچه"

 

اولين سازهاي زهي، عموما زخمه‌اي بودند، مانند: لير يوناني. سازهاي اوليه بيشتر دو زهي و كمان دار كه معمولا به شكل ايستاده ساخته مي‌شدند و احتمالا مربوط به مردم عشاير سواركار آسياي ميانه بودند. اشكال آن‌ها شباهت زيادي به سازهاي امروزي مورين هور مغولي(Mongolian Morin khuur)  و كوبيز قزاقستاني دارد. اين سازها و انواع گوناگون مشابه آن‌ها از مسيرهاي تجاري از طريق خاورميانه و امپراطوري بيزانس در دنيا پخش شدند.

 

 

ساز مورين هور، سازي زهي كه با آرشه نواخته مي‌شود و دو سيم دارد. اين ساز در موسيقي‌هاي فولكلور مغولستان بسيار استفاده مي‌شود.

 

 

قديمي‌ترين سازهاي آرشه‌اي شناخته شده، دو ساز هندي به نام‌هاي اومرتي (omerti) و راواناسترون (ravanastron) هستند. اين سازها از استوانه‌اي توخالي از جنس چوب چنار ساخته مي‌شدند و به شيوه ويلنسل نواخته مي‌شدند. در واقع راواناسترون در جزيره‌ي سريلانكا امروزي يافت مي‌شود. قدمت آن به 5000 سال پيش از ميلاد مسيح بازمي‌گردد و مي‌توان آن را قديمي‌ترين جد شناخته شده‌ ويولن دانست. راواناسترون قديمي داراي يك سيم به طول 55.8 سانتي متر بود كه سه اكتاو را در بر مي‌گرفت كه از نظر طول سيم و طيف صدايي شبيه به ويولن چهار سيم امروزي است.

 

 

 

راواناسترون از قديمي‌تريم ساز‌هاي آرشه‌اي شناخته شده در دنيا است.

 

 

با اين حال، سازهاي زهي در سرتاسر چهان باستان از ارهو در چين گرفته تا كيتارا در يونان، ظاهر مي‌شدند.

 

 

 

اِرهو (erhu) سازي چيني است با دو تار كه با آرشه نواخته مي‌شود. سيم‌ها آن بر روي نت لا و رِ كوك مي‌شود.

 

 

ابن خردادبه جغرافي‌دان قرن نهمي ايراني اولين كسي بود كه از لير خميده‌‌ي بيزانسي كه به عنوان يك ساز معمول بيزانسي و معادل رباب كه در امپراطوري‌هاي اسلامي مورد استفاده قرار مي‌گرفت، نام برد.

لير بيزانسي به غرب و اروپا گسترش يافت و در قرن‌هاي يازده و دوازده نويسندگان براي اشاره به ساز آرشه‌اي از دو واژه‌ي لير و فيدل (fiddle) به جاي هم استفاده مي‌كردند. در همين زمان رباب نيز از طريق شبه جزيره ايبري (شبه جزيره‌‌ي در بر گيرنده‌‌‌ي پرتغال و اسپانيا) وارد اروپاي غربي شد. هر دو ساز به طور گسترده‌اي در اروپا پخش شدند و باعث توليد سازهاي آرشه‌اي مختلفي شدند.

در دوره‌ي رنسانس رِبِك در اندازه‌ها و پيچ‌هاي مختلفي وجود داشت. اعتقاد بر اين است كه ساز رِبِك در قرن دهم در خاورميانه براي اولين بار به صورتي كه زير چانه نگه داشته شود نواخته مي‌شد.

 

 

 

رِبِك (Rebec) – ساز زهي-آرشه‌اي

 

 

ربك سه سيم داشت. برخی منابع بر اين باورند که ربك از طریق فتح اسپانیا توسط مسلمانان راهی اروپای غربی شد اما برخی دیگر معتقدند که ربك در اسپانیا و در طول فتح مسلمانان به عنوان تکامل رباب ساخته شد. نسخه كوچك‌تر اين ساز در ايتاليا با نام ribecchino و در فرانسه با نامrubechette شناخته مي‌شدند. اولين تحولي كه در اين ساز صورت گرفت، ساخته شدن وِيل فرانسوي ( French Vielle) از آن بود. ويل سه تا پنج سيم داشت و در دوران قرون وسطي بسيار محبوب بود.

 

 

نگاره‌اي مربوط به قرن 14 ميلادي از يك زن نوازنده‌ي ويل فرانسوي كه در شهر ناپل پيدا شده.

 

 

در طول قرون بعد در اروپا همچنان دو نوع اصلي ساز آرشه‌اي وجود داشت. يكي تقريبا مربع شكل كه روي بازو نگه داشته مي‌شد و به ايتاليايي ليرا دا برشيو (lira da braccio) ناميده مي‌شد (به معناي خانواده‌‌ي ويول براي بازو) ديگري كه بين زانوها قرار مي‌گرفت با نام ليرا دا گامبالا (lira da gamba) يا ويولا دا گامبا (viola da gamba) شناخته مي‌شد كه به معني ويولا براي پا است. در دوران رنسانس اين ساز‌ها بسيار مهم و همچنين اشرافي بودند. خانواده‌ي سازهاي ويول تنها چند سال قبل از ويولن در اروپا ظاهر شدند و در نهايت ليرا دا برشيو (lira da braccio) از خانواده‌‌ي ويولن‌هاي مدرن جاي آن‌ها را گرفتند.

اولين سند روشن از سازي شبيه به ويولن، مربوط به نقاشي‌ مدوناي درخت نارنج (Madonna of the Orange Tree) كه در سال 1530 توسط گائودنزيو فراري كشيده شده، مي‌باشد. در اين نقاشي يك فرشته در حال نواختن يك ساز آرشه‌اي ديده مي‌شود كه به وضوح ويژگي‌هاي يك ويولن را دارا است. چندسال بعدتر در ديوار نگاره‌هاي كليساي Madonna dei Miracoli در سارنوي ايتاليا، فرشتگان سه ساز از خانواده‌ي ويولن كه مشابه ويولن، ويولا و ويولنسل اند را مي‌نوازند. تفاوت اساسي سازهايي كه فراري تصوير كرده با ويولن‌هاي مدرن در اين است كه آن‌ها سه سيم داشتند و شكل منحني آن‌ها بسيار اغراق آميز به نظر مي‌آيد.

ريشه‌ي اصلي تمام سازهاي آرشه‌اي اروپايي به سازي به نام رباب مي‌رسد. بر اساس آن در قرن نهم لير بيزانسي پا به عرصه گذاشت و بعد از آن رِبِك اروپايي. اولين سازندگان ويولن احتمالا از لير بيزانسي الهام گرفته اند. اما ويولن به شكل امروزي آن در اوايل قرن شانزدهم ودر شمال ايتاليا ظهور كرد. اولين تصاوير ثبت شده‌اي كه وجود دارد، مربوط به 1530 است، البته سازي كه در اين تصاوير ديده مي‌شود، داراي سه تار است. تقريبا در همين زمان اولين اشاره در متون فرانسوي و ايتاليايي به نام ويولن نيز شده. يكي از اولين مقالاتي كه در مورد اين ساز، تنظيمات كوك آن و ديگر ويژگي‌هايش نوشته شده مربوط به سال 1556 است كه توسط فردي با نام ژامب دو فر در ليون منتشر شد. در اين زمان استفاده از اين ساز در اروپا در حال افزايش بود.

 

ساز زهي- آرشه‌اي رباب كه خاستگاه‌هاي متفاوتي از جمله: تركيه، افغانستان و ايران براي آن ذكر مي‌شود اما به هر صورت، مربوط به منطقه‌ي خاورميانه است و در اشكال مختلفي وجود دارد. نمونه‌اي كه در اين تصوير است، بيشتر با نام رباب افغانستاني شناخته مي‌شود. در ايران، به خصوص در منطقه‌ي سيستان بیشتر مورد استفاده است.

 

 

ويولن چه در بين اشراف و چه در ميان نوازندگان خياباني، سازي محبوب بود تا آن جا كه چارلز نهم، پادشاه فرانسه، تا سال 1560، دستور ساخت 24 ويولن را به آندريا آماتي داده بود. يكي از اين 24 ويولن اشرافي كه چارلز نهم دستور ساختش را داده بود، اكنون به عنوان قديمي‌ترين ويولوني كه به دست ما رسيده، در موزه‌ي متروپوليتن نيويورك نگهداري مي‌شود. طبق برچسبي كه داخل آن قرار دارد اين ويولن مربوط به سال 1564 است و در شهر كرمونا، توسط آماتي ساخته شده. البته در مورد اين برچسب شك و ترديدهاي فراواني وجود دارد. ويولن ديگري هم در موزه‌ي متروپليتن وجود دارد كه حتي ممكن است از اين هم قديمي‌تر باشد. اين ويولن احتمالا سال 1558 ساخته شده و همانند مورد قبلي تاريخ ساخت آن كاملا قابل تاييد نيست.  

 

 

اين ويولن با عنوان Kurtz در موزه‌ي متروپلتن نگهداري مي‌شود و احتمالا قديمي‌ترين ويولني است كه وجود دارد. اين ساز از ساخته‌هاي آندريا آماتي است.

 

 

يكي از معروف‌ترين و همين طور دست نخورده‌ترين ويولن‌ها هم در سال 1716 توسط ويولن‌ساز ايتاليايي، آنتونيو استراديواري (Antonio Stradivari) در شهر كِرِمونا ساخته شد. اين ساز با نام مسيح استراديواري (Messiah Stradivarius) يا سالابو (Salabue) شناخته مي‌شود. اين ويولن تقريبا هيچ‌گاه نواخته نشده و در وضيعتي مانند زمان ساختش قرار دارد. اين ساز اكنون در موزه‌ي اشمول آكسفورد نگهداري مي‌شود.

 

 

 

 

Messiah Stradivarius ساخته‌ي آنتونيو استراديواري

 

 

يكي از بهترين ويولن‌هاي تزئين شده‌ دوره رنسانس، ويولني ساخته‌ي گاسپار دو سالو مربوط به سال 1574 و متعلق به فرديناند دوم بود كه بعد از آن، يعني از سال 1841 در اختيار ويروئوز نوروژي بود كه براي چهل سال و در كنسرت‌هاي زيادي از آن استفاده كرد.

 اولين نوشته‌ي ثبت شده براي ويولن، در سوابق خزانه‌داري شهر ساووي پيدا شده كه نوشته شده پرداختي براي trompettes et vyollons de Verceil، به معني ترومپت‌ها و ويولن‌هاي ورسيل انجام شده. شهري كه فراري نقاشي مادوناي درخت نارنج را در آن كشيده بود. اولين استفاده مكتوب از اصطلاح ويولن هم به سال 1538 باز مي‌گردد كه ويولنيست‌هاي ميلاني (violiniMilanesi) طبق اسناد، براي مذاكرات صلح به نيس برده شد.

 

 

ويولن متعلق به خانواده‌ي سلطنتي بريتانيا

اين ساز در سده‌ي 17 ساخته شده (حدود سال 1660)

محل كنوني نگهداري اين ساز موزه‌ي ويكتوريا و آلبرت لندن است.

 

 

در ميان سازهايي با حدود 300 سال سن، آن‌هايي كه توسط استراديواري وگوارنري دل گسو ساخته شده اند، بيشترين طرفداران را در ميان اجراگران و هم در ميان كلكسيون‌داران كه عموما ثروتمندند، دارند. علاوه بر شهرت و مهارت سازنده، سن ساز نيز مي‌تواند بر قيمت و كيفيت آن تاثيرگذار باشد. ويولن در مجموع داراي 70 جز است كه اگر قسمت بالا و پايين از دو قطعه چوب مجزا ساخته شوند، اين عدد به 72 مي‌رسد كه وجود تمامي اين قطعات ضروري است. برخي از مشهورترين سازندگان ويولن از اوايل قرن 16 تا قرن 18 به شرح زير بودند:

 

آنتونيو استراديواري (1644-1737): او متولد شهر كرموناي ايتاليا و يكي از مطرح‌ترين سازندگان ساز‌هاي زهي بود. او ابتدا سازنده‌ي لوت بود و در پي آن سازهاي زهي ديگري از جمله خانواده‌ي ويولن را مي‌ساخت. اون همچنين نوازنده‌ي حرفه‌اي ويولا باس بود. طبق اسناد به نظر مي‌آيد او در مجموع 1116 ساز ساخته كه 960 مورد از آن‌ها ويولن بوده. از ميان آن‌ها 650 ساز امروزه به دست ما رسيده كه حدود 450 ويولن، 55 ويولنسل، 12 ويولا و همين طور 2 گيتار را شامل مي‌شوند. در اوایل دهه‌ي 1690، استرادیواری در دو عنصر اصلی سازهای خود تغيير ايجاد كرد. ابتدا ویولن سازی را با الگویی بزرگ‌تر از سازهای قبلی شروع کرد. این ویولن‌های بزرگ‌تر معمولاً به عنوان لانگ استراد (Long Strads) شناخته می شوند. او همچنین به استفاده از یک لاک تیره و غنی تر روی آورد، در مقابل لاک زردرنگی كه توسط آماتی استفاده مي‌شد. او به استفاده از اين الگو تا سال 1698 ادامه داد و بعد از آن الگوي كوتاه‌تري را استفاده مي‌كرد. سال‌هاي 1700 تا 1720 دوره‌ي طلايي او محسوب مي‌شوند و سازهايي كه در اين دوره ساخته، معمولا از كيفيت بالاتري نسبت به نمونه‌هاي قبلي برخوردارند. سازهاي ساخته شده پس از 1720 تا 1737، شايد از زيبايي كمتري نسبت به سازهاي دوره‌ي طلايي برخوردار باشند اما با اين وجود لحن بسيار خوبي دارند كه سنگين‌تر و نرم‌تر است.

 

 

ويولن مدل Habeneck – ساخته‌ي استراديواري 1734

اين ساز مربوط به دوره‌ي آخر كار استراديوري مي‌شود. سازهاي اين دوره لحني سنگين‌تر و نرم‌تر نسبت به سازهاي پيش از خود داشتند.

 

 

آندريا آماتي (1505- 1577): او نيز اهل كرمونا در ايتاليا بود. او در كنار دو سازنده‌ي ديگر از جمله‌ي كساني است كه گمان مي‌رود مخترع ويولن باشند. ويولن‌هايي كه تا قبل از آن ساخته مي‌شد سه سيم داشتند. او احتمالا اولين ساز شبيه به ويولن چهار سيم را ساخت. سازهاي اوليه‌ي ساخت او نسبت به ويولن‌هاي امروزي كوچك‌تر و با آرشه‌اي بلندتر بودند.

همان طور كه پيش‌تر گفته شد، او چندين ساز براي چارلز نهم ساخت اما تعداد زيادي از آن‌ها در جريان انقلاب فرانسه تخريب شدند كه برخي از آن‌ها توسط جيووانيو باتيستا ويوني بازسازي شدند.

 

این ساز كه هم اكنون در موزه‌ي متروپوليتن نگهداري مي‌شود، احتمالا جزو مجموعه سازهايي بوده كه در مراسم ازدواج فيليپ دوم اسپانيا است و در سال 1559 مورد استفاده قرار گرفته كه در اين صورت يكي از قديمي‌ترين ويولن‌هاي موجود است.

 

 

 

طبق شواهد تصويري و ادبي، ويولن از حدود سال 1520 وجود داشته اما هيچ نمونه‌ي قابل شناسايي كه مربوط به آن تاريخ باشد وجود ندارد. اولين نمونه‌ها مربوط به آن‌هايي هستند كه آماتي از 1566 به بعد براي پاپ پايوس پنجم و چارلز نهم فرانسه ساخته. از نظر فني احتمالا قصد او افزودن سيم‌ چهارمي براي يكي از سازهاي خانواده‌ي ويول بوده تا هدف همراهي رقص را برآورده كند اما كار او از نظر هنري تغيير بسيار مهمي به وجود آورد.

 

 

طرح پشت ويولني، از سري ويولن‌هاي ساخته‌ي آماتي با عنوان The King 

اين ويولن‌ها عمدتا در كنسرت‌ها استفاده مي‌شد و سپس به صورت هديه‌ي ديپلماتيك اهدا مي‌شد و به همين علت از نظر طراحي خاص بوده و در تعداد كمي نيز توليد شده. بنابراين علت امروزه نيز بسيار ناياب اند. اين ويولن در موزه‌ي ملي موسيقي داكوتاي جنوبي نگهداري مي‌شود.

 

 

 

گاسپارو دا سالو (1542 – 1609): نوازنده‌ي حرفه‌اي كنتر باس و ويولن ساز اهل ايتاليا بود. از سازهاي ساخت شده توسط او، اكنون 80 مورد به دست ما رسيده كه شامل سازهاي مختلف خانواده‌ي ويلن و ويول هستند. دا سالو از ديگر اشخاصي است كه محققان گمان مي‌كنند، ممكن است مبدع ويولن باشد. او شيوه‌هاي ساخت ويولن را توسعه داد و اين ساز را بهبود بخشيد تا قدرت صداي آن براي اجرا در فضاي باز و به صورت همنوازي نيز مناسب باشد. گمان مي‌رود كه الگويي كه بعدها استراديواري در ساخت لانگ استرادا از آن بهره برد، وام دار الگوي دا سالو باشد. در زماني كه دا سالو ويولن مي‌ساخت؛ هنوز اندازه‌هاي استاندارد براي ساخت اين ساز معين نبود، با اين حال، نمونه‌هايي كه امروز به دست ما رسيده نشان مي‌دهد، سازهاي ساخته شده توسط او از نظر ابعاد بسيار شبيه به سازهاي استاندارد امروزي بوده‌اند. برخي ويولنيست‌هاي معاصري كه با سازهاي او نواخته اند به شرح زير است: جرارد كاوسه ( Gérard Caussé) آميهاي گروسز (Amihai Grosz) و سينتيا فيليپس (Cynthia Phelps).

 

 

"گذر ويولن از باروك به مدرن"

 

بين قرن 16 تا قرن 19 تغييرات بسياري در ساخت ويولن به وجود آمد، از جمله:

 

• در قرن نوزده، صفحه‌ي انگشت گذاري كمي بلندتر ساخته شد تا بتواند نت‌هاي بالاتر را نيز در بر بگيرد.
• با محبوب‌تر شدن اركستر‌هاي بزرگ، لازم شد تا صفحه‌ي انگشت گذاري با شيب بيشتري ساخته شود تا حجم صداي توليد شده توسط ساز افزايش يابد.
• در نتيجه‌ي افزايش پيچ كه در قرن نوزده اتفاق افتاد، دسته‌ي تمام ساز‌ها به اندازه‌ي يك سانتي‌متر بلندتر شد.
• تقريبا در تمام سازهاي قديمي‌تر نوار باس سنگين‌تر بود تا كشش بيشتري ايجاد كند.
• در سازهاي جديدتر پس از ساخت كامل بدنه، دسته را به آن مي‌چسبانند.
• زير چانه‌اي در اوايل قرن نوزده و توسط لوئيس اسپور اختراع شد.
•  

در نتيجه‌ي تمام اين تغييرات، اين سازها از نظر صدا و كاركرد تفاوت قابل توجهي با سازهاي دوران اوليه دارند. اما صرف نظر از اين‌ها از نظر كلي ويولن‌هاي امروزي نيز شبيه به نمونه‌هاي قديمي‌ ساخته مي‌شوند.

 

ويولوني مربوط به دوره‌ي باروك ساخته‌ي ژاكوب استاينر (Jacob Stainer)

 

 

 

ويولن‌هاي تجاري

در قرون نوزده و بيست، ويولن‌هاي زيادي در فرانسه، ساكسن، ميتن‌والد كه بخشي از آلمان امروزي است، تيرول در اتريش فعلي، ايتاليا و بوهميا كه اكنون جز جمهوري چك است، توليد مي‌شدند. حدود هفت ميليون ساز از خانواده‌ي ويولن و باس و تعدادي بسيار بيشتر هم آرشه از بين سال‌هاي 1880تا 1914 از ماركنوكيرچن به تمام دنيا ارسال شده. بسياري از سازهاي توليد ساكسن در واقع در بوهميا ساخته شده‌ اند، چون هزينه‌ي توليد در آن جا كمتر بود. درحالي كه در كارگاه‌هاي فرانسوي صدها كارگر براي توليد سازها مشغول به كار بودند؛ سازهاي بوهمي-ساكسون در يك كلبه‌ي صنعتي، توسط كاگران ماهر و ناشناس ساخته مي‌شدند و در نتيجه محصولي ارزان و ساده به دست مي‌آمد. امروزه اين دست از سازها، در چين، روماني و بلغارستان توليد مي‌شوند.

 

 

ابداعات اخیر

در ویولن استرو (Stroh) از تقویت مکانیکی مشابه گرامافون غیرالکتریکی برای افزایش حجم صدا استفاده شده. برخي از اين ويولن‌ها يك شيپور كه به سمت گوش نوازنده تنظيم مي‌شود دارند. كاربرد آن معمولا بر روي صحنه‌ي اجراهاي شلوغ است، جايي كه به دليل نحوه‌ي ساخت صحنه صدا به سمت تماشاگر مي‌رود و اين ابزار به نوازنده كمك مي‌كند تا صداي ساز را بهتر بشنود. در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 قبل از رایج شدن تقویت صدای الکترونیکی، از ویولن‌های استرو به ویژه در استودیوی ضبط استفاده مي‌شد.

 

 

استرو ويولن

 

 

 

اين ويولن‌ها با توجه به قابليتي كه دارند، متناسب با نيازهاي صنعت ضبط اوليه عمل مي‌كردند. استرو تنها کسی نبود که سازهای این کلاس را می‌ساخت. بیش از بیست اختراع مختلف در کتاب‌های ثبت اختراع تا سال 1949 دیده می‌شود که اغلب با استرو اشتباه گرفته می‌شود و آن‌ها با نام‌هاي ویولن‌های فونو فيدل (fono-fiddles)، ویولن های شیپوری و غيره، شناخته می شود. این ابزارهاي دیگر در نسبت با استرو در هاله‌ي ابهام قرار گرفته‌ اند.

 

و ویولن‌هاي الكتريكي كه محصول قرن بیستم اند. موفقیت دستگاه‌های تقویت کننده الکتریکی و ضبط و پخش، به استفاده از ویولن استرو در پخش و ضبط پایان داد. ویولن‌های الکتریکی دارای بدنه‌ای توخالی با سوراخ های صوتی هستند و ممکن است با تقویت كننده‌ي صدا یا بدون آن نواخته شوند. ویولن‌های الكتريكي به تنهایی صدای بسیار کمی تولید می‌کنند و نیاز به استفاده از سیستم تقویت کننده صدای الکترونیکی دارند که معمولاً داراي یکسان سازی صدا است و همچنین ممکن است افكت‌هاي صوتی نیز اعمال کند. ویولن های الکتریکی ممکن است چهار سيم یا گاهي تا هفت سيم داشته باشند. از آنجا که مقاومت مواد محدودیت‌هایی را برای سیم فوقانی ایجاد می کند، معمولاً با E5 تنظیم می شود.

 

 

ویولن الكتريكي – داراي پنج سيم – ساخته‌ي جان جوردن و مربوط به اوايل قرن 21

كوك تارهاي اين ساز، به ترتيب دو، سل، رِ، لا و مي (C G D A E) است.

 

 

"ساختار ويولن"

 

در تصوير زير اجزاي اصلي ويولن نشان داده شده است.

 

 

 

از ویژگی‌های بارز بدنه‌ي ویولن، شکل شبیه ساعت شنی و قوس بالای آن و پشت آن است. شکل ساعت شنی شامل دو دوره‌ي بالایی، دو دوره‌ي پایین و دو دوره‌ C مقعر در کمر است. صدای ویولن به شکل آن، چوبی که از آن ساخته شده است، ضخامت هر دو صفحه‌ي بالايي و پاييني، رنگي لاكي كه روي آن را پوشانده و همين طور مهارت سازنده، بستگي دارد. بايد گفت رنگ لاكي و خصوصا چوب‌ها، با گذشت زمان باعث توليد صداي با كيفيت‌تري مي‌شوند. همين امر است كه سبب مي‌شود سازهاي خوش ساخت قديمي محبوب باشند.

 

سيم‌ها: ابتدا از روده گوسفند که کشیده، خشک و پیچ خورده بود، ساخته می‌شدند. در سال‌های اولیه قرن 20 تارها از روده یا از فولاد ساخته می‌شدند. تارهای مدرن ممکن است از روده، فولاد رشته ای یا مواد مصنوعی مختلف مانند پرلون باشند که با فلزات مختلف پیچیده شده و گاهی با نقره اندود شده اند. معمولا بر روي سيم‌های E (مي) جنس ديگري پیچیده نمی‌شوند. تارهای از جنس روده مانند گذشته معمول نیستند، اما بسیاری از نوازندگان از آن‌ها برای دستیابی به صدای خاص به ویژه در اجرای موسیقی باروک استفاده می کنند. سيم‌ها طول عمر محدودی دارند. در نهايت روغن و خاک روي آن‌ها جمع می‌شود، جرم روي سيم‌ها می‌تواند در طول آن‌ها  ناهمواري ايجاد كند. جدای از موارد واضح، مانند پاره شدن سیم در اثر فرسایش، نوازندگان معمولاً وقتی سيمي دیگر پيچ درست را به دست نمي‌دهد آن را تعويض مي‌كنند.

 

دامنه‌ي پيچ: ويولن بر روي پنجم كامل كوك و سيم‌هاي باز بر نت‌هايG3 ، D4، A4، E5 كوك مي‌شوند. بم‌ترين نتي كه به طور معمول براي ویولون كوك مي‌شود، G3 یا G زیر میانه C (C4) است. (در موارد نادر، بم‌ترين سيم ممکن است به اندازه یک چهارم كامل يعني بر روي D3 تنظیم شود.) زيرترین نت کمتر تعریف شده است: E7، دو اکتاو E بالاتر از سيم آزاد روي E5 كوك می‌شود كه به عنوان يك حد كاربردي و معقول برای قطعات ویولن ارکسترال در نظر گرفته مي‌شود. اما بسته به طول تخته انگشت گذاري و مهارت ويلنيست، اغلب می توان نت‌هاي زيرتري را هم اجرا كرد (تا C8) می توان با متوقف کردن سيم، رسیدن به انتهاي صفحه انگشت گذاري و یا با استفاده از هارمونیک‌های مصنوعی به اين نت‌‌ها دست يافت.

 

 

 

 

 

 

آكوستيك: شكل قوسي، ضخامت چوب و خصوصيات فيزيكي آن، عوامل تعيين كننده‌ي صداي ويولن هستند. اگر بر روي صفحه‌ي چوبي ماسه يا چيزي مانند آن را بريزيم، رزونانس ايجاد شده در فركانس خاص، باعث شكل‌گيري الگويي مي‌شود كه به آن الگوي كلادني (Chladni) گفته مي‌شود. گاهي سازندگان پيش از آن كه ساز را كامل سر هم كنند، از اين شيوه براي اطمينان از كيفيت كار خود استفاده مي‌كند.

 

اندازه‌ها: غير از اندازه‌ي استاندارد كه 4⁄4 است. ويولن‌ها در اندازه‌هاي ديگر كه با كسرهاي مختلف نشان داده مي‌شوند نيز ساخته مي‌شوند. اين ساز‌ها در كسرهاي 7⁄8 ، 3⁄4 ، 1⁄2 ، 1⁄4 ،  1⁄8  و 1⁄10 ، 1⁄16 ، 1⁄32 و حتی 1⁄64 نیز ساخته می‌شوند. این سازهای کوچکتر معمولاً توسط نوازندگان جوانی استفاده می شود که انگشتان آنها به حدی نیست که بتوانند انگشت گذاري‌ها را به طور كاملا صحیح انجام بدهند. البته بايد گفت كه اين كسرها به صورت ضمني گفته مي‌شود و به معني اندازه‌ي دقيق ساز نيست. يعني يك ساز 3⁄4، از نظر ابعاد نسبت سه به چهار به ساز استاندارد ندارد. طول ساز استاندارد (شامل دسته) برابر با 365 ميلي‌متر است (در برخي سازهاي ساخته شده در قرن هفدهم، اين اندازه كمتر است.) در حالی كه طول يك ويولن 3⁄4، 335 ميلي‌متر و 1⁄2، 310 ميلي‌متر است.

 

 

 

 

به طور معمول اگر يك بزرگسال بخواهد از ويولن با قالب كوچك‌تر استفاده كند، از اندازه‌‌ي 7⁄8 استفاده مي‌كند. اين سايز گاهي با عنوان ويولن زنانه (lady’s violin) نيز شناخته مي‌شود. اين ويولن‌ها كمي از سايز استاندارد كوچك‌تر هستند، اما از نظر كيفيت صدا، به همان خوبي اند. البته بايد در نظر داشت كه اين ابعاد مربوط به ويولن‌هاي چهار سيم است و اندازه‌ي ويولن‌هاي پنج سيم ممكن است با نمونه‌هاي چهار سيم متفاوت باشد.

 

 

"خريد ويولن"

 

اگر قصد خريد ساز براي يك فرد مبتدي را داريد؛ چه براي خودتان و چه براي فرزندتان يا كسی ديگر، احتمالا با چالش‌هايي مواجه شده‌ايد و احساس سردرگمي مي‌كنيد. طبيعتا شما مي‌خواهيد به نسبت هزينه‌اي كه مي‌كنيد؛ بهترين انتخاب را داشته باشيد و بهترين كيفيت را دريافت كنيد؛ اما اگر دانش خاصي درباره‌ي ساز يا موسيقي نداريد، اين تصميم‌گيري بايد بسيار سخت باشد.

 

 

 

در اين‌جا سعي شده تا با اشاره به چند نكته مهم، فرآيند انتخاب و خريد ساز تا حدي روشن‌تر شود.

 

• اندازه‌ي ساز: براي يك شخص مبتدي ويولن خيلي بزرگ تهيه نكنيد. نواختن با سازي كه اندازه‌ي استانداردي براي شخص ندارد، مشكلات زيادي براي تكنيك او ايجاد مي‌كند و همچنين از نظر فيزيكي نيز مي‌تواند باعث آسيب‌هايي مانند: درد مزمن گردن، كمر و بازو شود. حتما سايز مناسب شخص را پيدا كنيد و طبق آن ساز را انتخاب كنيد. فراموش نکنید که سن، اندازه بدن، فرم دست و قدرت بدنی را در نظر بگیرید. اگر شک دارید، تهيه‌ي اندازه کوچک‌تر بهتر از نواختن ویولونی است که خیلی بزرگ است.

​

• نحوه‌ي ساخت و كيفيت اجزا: اين مورد احتمالا مهم‌ترين عامل در انتخاب ويولن است. ساخت ویولن حدود 300 سال پیش کامل شد و ویولن‌های ساخته شده امروز نیز به همین روش ساخته می‌شوند. از آن‌جا که سازهای دست‌ساز بسیار پرهزینه هستند، تولید صنعتي دقیق به عنوان یک روش موثر برای ساخت ویولن های متوسط ​​و مبتدی ظهور کرده است. ویولن‌ها از چوب‌های مخصوص مانند صنوبر و افرا ساخته می‌شوند. يكي از شاخص‌هايي كه نشان دهنده‌ي كيفيت است، كنده‌كاري عميق روي چوب است، چرا كه به مهارت و ظرافت زيادي نياز دارد. به نواحی اتصال بدنه نیز نگاه کنید، آنها باید کاملاً متناسب باشند. خود ویولن باید دارای ترازبندی متقارن باشد، یعنی دسته و قسمت انتهایی باید در يك خط قرار گیرند.

​

• كيفيت صدا و نواختن: از آن جا كه ويولن‌هاي با سايز غير از استاندارد، ابعاد كوچكي دارند، انتظار مي‌رود صداي آن‌ها تيزتر و كم‌تر باشد اما با اين حال صداي آن‌‌ها نرم‌تر از ويولن 4/4 است. قدرت صدا در ويولن مهم است. صداي ايده‌آل، صدايي قوي است كه عميق و غني نيز باشد. البته بايد محدوديت‌هاي يك ساز كوچك را نيز در نظر گرفت. به اين فكر كنيد كه چرا در يك اركستر 35 ويولن وجود دارد و 3 فلوت؟ پاسخ ساده است، چون قدرت صداي هر فلوت تقريبا به اندازه‌ي 10 ويولن است.

​

• ويولن قديمي يا جديد: در شرايط يكسان، يك ويولن قديمي نسبت به نمونه‌ي جديدتر صداي بهتري توليد مي‌كند. اين موضوع بايد با توجه به شرايط ساز سنجيده شود. اگر ویولن قدیمی ترک‌های ترمیم شده زیادی دارد، گزينه‌ي مناسبي به نظر نمي‌رسد. زيرا؛ ترک‌ها می‌توانند باز شوند، دسته ممكن است جدا شود، امكان دارد وزوزهایی در صداي ساز ایجاد شود و مشکلات بی‌پایان ناشی از تعمیرات زياد مي‌تواند به وجود بيايد. اگر براي فرد كم سن و سالي، ساز مي‌خريد، از آن‌جا كه معمولا كودكان با احتياط كمتري با ساز برخورد مي‌كنند، احتمالا يك ساز نو گزينه‌ي مطمئن‌تري است.

​

• اهميت نام سازنده و يا كشور مبدا برند: بيشتر افراد گمان مي‌كنند كه ويولن‌هاي ايتاليايي و پس از آن فرانسوي، بهترين‌ها هستند. اين مورد بيشتر درباره‌ي ويولن‌هاي اندازه‌ي 4/4 مصداق دارد. اكثر سازندگان مطرح ايتاليايي يا فرانسوي ويولن‌هاي بسيار كمي در اندازه‌هاي كسري مي‌سازند. از آن جايي كه سازهاي كوچك‌تر معمولا زمان كمي استفاده مي‌شوند، شايد صرف هزينه براي خريد ساز گران قيمت از برندهاي فرانسوي و ايتاليايي، براي بسياري گزينه‌ي معقولي نباشد.

​

• هزينه: براي اكثر افراد اين كه چقدر هزينه كنند كاملا به اين‌كه تا چه حد مي‌توانند هزينه كنند بستگي دارد. در مورد سازي مانند ويولن، قيمت يك ساز تا حد زيادي، كيفيت آن را نيز مشخص مي‌كند. البته اين امكان هم وجود دارد كه ساز ارزان‌تري تهيه كنيد و سپس با برخي تغييرات، مثل تعويض سیمها، كيفيت بهتري به‌دست آوريد. اما اگر به طور كلي بخواهيم صحبت كنيم؛ معمولا سازهايي با قيمت كمتر از یک میلیون تومان، ارزش خريدن ندارند و معمولا در استفاده از آن‌ها نوازنده با مشكلات بسياري مواجه مي‌شود. چون معمولا اجزا از جنس با كيفيتي ساخته نشده اند و همين طور كيفيت ساخت آن‌ها نيز پايين است. ويولن‌هاي مبتدي قيمت مناسب با كيفيت معقول معمولا ساخت چين هستند و قيمتي بين 250 تا 500 دلار دارند. با هزينه كردن چيزي حدود 1000 دلار مي‌توان ويولن با كيفيت و حرفه‌اي خريداري كرد. براي ويلن‌هاي دست ساز هم بايد دست‌كم 5000 دلار در نظر گرفت، چون معمولا قيمت ‌ها چيزي بين 5 تا 7 هزار دلار است.

​

• آرشه: براي نواختن ويولن به آرشه احتياج داريم. معمولا براي شروع كار از آرشه‌هاي فايبرگلاس يا چوب برزيلي (brazilwood)  استفاده مي‌شود. البته امروزه بسياري از دانشجويان هم از آرشه‌هاي فايبرگلاس استفاده مي‌كنند. مزيت آن‌ها اين است كه خراب نمي‌شوند و ارزان قيمت هم هستند، اما مشخصا كيفيت صدايي كه به واسطه‌ي آن‌ها توليد مي‌شود قابل قياس با آرشه‌هايي از جنس فيبر كربن يا چوب پرنامبوكو (pernambucowood) نيست. البته استفاده از آرشه‌‌هاي فايبرگلاس، نوازنده را براي اجراي تكنيك‌هاي پيچيده‌تر دچار دردسر نيز مي‌كند. مشكل چوب برزيلي هم اين است كه قيمتي بالاتر از فايبرگلاس دارد، شكننده است و بسيار سريع فرسوده مي‌شود. اما در مقايسه با آرشه‌هاي گران قيمت پرنامبوكو، اين نوع با قيمت حدود 150 دلار كه چيزي حدود يك سال و نيم هم عمر مي‌كند، مي‌تواند انتخاب خوبي باشد.

 

 

 

 

 

 

اگر مبتدي هستيد؛ احتمالا اين دو ساز براي شما جالب توجه باشد.

 

 

 

 

yamaha V3SKA